Normy-zasady jako jedna z kategorii norm ustawy zasadniczej

Abstract

Wśród norm prawnych zawartych niemal w każdym akcie prawnym, w tym konstytucji, znajdujemy takie, które mają charakter „zasadniczy” (podstawowy), wyróżniają się ponadprzeciętną doniosłością aksjologiczną, funkcjonalną czy hierarchiczną; mają odmienny charakter wobec pozostałych norm oraz pełnią szczególną rolę. Określamy je różnym mianem, np. „normy zasady”, „zasady prawa” czy „ogólne zasady prawa”. Wyrażają one pochodzące od prawodawcy wspólne dla systemu prawa podstawowe reguły, opisujące wartości, na których ten system jest oparty. W piśmiennictwie powszechnie przyjmuje się, że przekłada się to na przyjęcie, iż system prawny oparty jest na założeniu wewnętrznej hierarchii norm prawnych, przypisaniu w tym systemie nadrzędnej pozycji norm-zasad wraz ze sformułowaniem nakazu przyznania pierwszeństwa realizacji norm-zasad w procesie tworzenia, wykładni i stosowania celem zapewnienia spójności aksjologicznej systemu prawa2. Toczone są spory i dyskusje na temat natury i sposobu rekonstruowania norm-zasad.