Motywy fauny i flory w literaturze i kulturze

Abstract

Z naukowego punktu widzenia publikację należy oceniać jako udany i wartościowy cykl literaturoznawczych i kulturoznawczych refleksji nad zjawiskiem najszerzej rozumianego mimetyzmu w literaturze i innych obszarach sztuki (z licznymi odwołaniami do zoologii, botaniki, geografii, etnologii, antropologii). Fauna i flora potraktowane tu zostały z jednej strony jako zjawiska naturalne, a z drugiej jako punkt odniesienia do określenia kondycji człowieczej poprzez wykorzystanie sprawdzonego instrumentarium (exempla, heraldyka, bestiariusze, wirydarze etc.). Prace dowodzą, że wnikliwa obserwacja świata zwierząt i świata roślin może z powodzeniem mieć charakter kulturotwórczy. W takim ujęciu materiał literacki staje się wykładnikiem niekonwencjonalnego oglądu przyrody (zarówno rodzimej, jak i egzotycznej), interesującą próbą wyjścia poza stereotypowe postrzeganie zwierząt i roślin w różnych kręgach kulturowych. Metodologiczne założenia określiłbym jako hermeneutyczne dociekania w obrębie humanistyki ekologicznej. Sprowadzają się one do poszukiwania różnorodnych znaczeń nadawanych faunie i florze w utworach literackich (czy szerzej: w odniesieniach kulturowych). […] Królestwo zwierząt i roślin w większości ujęć uznane zostało za kategorię fenomenologiczną, co pozwoliło badaczom skoncentrować uwagę nie tylko na oglądzie i opisie, lecz także na dociekaniu znaczeń ukrytych. W czasie coraz większego przywiązywania znaczenia do roli ekologii w życiu społeczeństw, naglącej konieczności respektowania jej zasad, wzrasta również potrzeba uprawiania humanistyki ekologicznej. Tom wychodzi więc naprzeciw społecznemu zapotrzebowaniu. Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Błażejewskiego

From a scientific point of view, the publication should be assessed as a successful and valuable series of literary and cultural studies on the general phenomenon of mimicry in literature and other areas of art (with numerous references to zoology, botany, geography, ethnology and anthropology). Fauna and flora are treated here as natural phenomena on the one hand, and on the other as a reference point for determining the human condition through the use of proven instruments (exempla, heraldry, bestiaries, “cloister garths” poems collections, etc.). Works on the subject prove that insightful observation of the world of flora and fauna can well have a culture-forming function. In this approach, literary material becomes an exponent of an unconventional view of nature (both native and exotic), an interesting attempt to go beyond the stereotypical perception of animals and plants in various cultural circles. I would describe the methodological assumptions as hermeneutic inquiries within ecological humanities. They come down to searching for various meanings given to fauna and flora in literary works (or, broadly speaking, in cultural references). … In most perspectives, the animal and plant kingdom has been recognized as a phenomenological category, which allowed researchers to focus not only on the view and description, but also on exploring hidden meanings. At the time when more and more attention is being paid to the role of ecology in the life of societies and to the urgent need for respecting its principles, there is also an increasing demand for ecological humanities. This volume meets therefore current social expectations. From the review by prof. dr. hab. Tadeusz Błażejewski