Państwo jako zanonimizowany instytucjonalny sprawca zabójstw politycznych na przykładzie wybranych reżimów totalitarnych Europy Środkowo-Wschodniej

Abstract

W dysertacji opisane zostało zjawisko dokonywania prowadzących do przejęcia władzy zamachów (przewrotów politycznych) oraz dopuszczania się przez autorytarną lub totalitarną władzę państwową zabójstw politycznych stanowiących stały element rządów niedemokratycznych, jako narzędzia służącego utrzymaniu władzy. Rozprawa zawiera analizę zróżnicowanych środków stosowanych przez reżimy – dokonywania autorytatywnych zmian prawa, tworzenia mechanizmów zwalczania przeciwników politycznych i konkurentów z własnego obozu politycznego oraz ich brutalnej eksterminacji, ale również wzniecania i używania emocji o charakterze negatywnym, przez (i wobec) polityków konkurujących ze sobą o wpływy w przestrzeni społecznej. W pracy zwrócono też uwagę, że przemoc polityczna jest formułą występującą we wszystkich systemach politycznych, jednak największe jej natężenie dostrzec można w obrębie ustrojów totalitarnych, takich jak faszyzm, nazizm, komunizm, jak również w konsekwencji rządów autorytarnych. Celem dysertacji jest także poszerzenie zakresu wiedzy naukowej o mechanizmach używanych przez reżimy dla dokonywania i legitymizowania zamachów i mordów politycznych. Znaczącą uwagę poświęcono w związku z tym sprawcom lub grupom sprawców oraz osobie ofiary lub grupie ofiar takich zbrodni, czego konsekwencją jest również analiza szerokiej gamy motywów, jakimi kierują się przestępcy polityczni popełniający swoje zbrodnie. W tym celu przyjęta została nie tylko naukowa perspektywa politologiczna, ale również prawna, psychologiczna oraz socjologiczna.

The dissertation describes the phenomenon of coups d'état (political coups) and political assassinations by authoritarian or totalitarian state authorities as a permanent feature of non-democratic governments as a tool for maintaining power. The dissertation analyses the various means used by regimes - authoritative changes to the law, the creation of mechanisms to combat political opponents and competitors from one's own political camp and their violent extermination, but also the arousal and exploitation of emotions of a negative nature, by (and towards) politicians competing for influence in the social space. The dissertation also points out that political violence is a formula found in all political systems, but its greatest intensity can be observed in totalitarian regimes such as fascism, Nazism, communism, as well as in the activities of authoritarian governments. The dissertation also seeks to expand scholarly knowledge of the mechanisms used by regimes to commit and legitimise political assassinations and murders. Much attention has therefore been paid to the perpetrators or groups of perpetrators and to the person of the victim or groups of victims of such crimes, with the consequence also of analysing the broad spectrum of motives of political criminals who commit their crimes. To this end, not only a scientific political science perspective has been adopted, but also a legal, psychological and sociological one.