Szczukwin – Górki Duże. Koncepcja warsztatu terenowego w odkrywce geologicznej. Związki przyroda–człowiek

Abstract

W pracy została opisana koncepcja warsztatu terenowego, do realizacji którego wybrano odkrywkę położoną na wschodnim stoku pagórka w Szczukwinie. Uczestnicy warsztatu mają tutaj możliwość obserwacji ścian odkrywki wraz z otoczeniem – podłoże buduje glina, a pagór tworzą piaski i mułki, w centrum z jądrem gliniastym. Autorzy zaproponowali koncepcję warsztatów w postaci analizy osadów w odkrywce oraz wskazania związków litologii z innymi cechami środowiska geograficznego i działalnością człowieka. Propozycja odnosi się do wszystkich poziomów edukacji i zaleca wykorzystanie tradycyjnych metod i narzędzi (obserwacji terenowej, pomiaru terenowego przy użyciu kompasu i mapy geologiczno-turystycznej, topograficznej) oraz najnowocześniejszych (geoprzetwarzania dzięki użyciu: dronów, aparatów fotograficznych, tabletów, laptopów, smartfonów, odbiorników GPS, stron internetowych, np. Geoportalu, QR-codów, oprogramowania gisowego, np. ARCGIS). W odkrywce uczestnicy warsztatu rozpoznają widoczne skały i dokonują opisu budowy wewnętrznej, następnie wykonują rysunki ścian. Dopełnieniem tej części są zajęcia kameralne, podczas których tworzony jest profil lub przekrój geologiczny, rekonstrukcje paleogeograficzne czy modele rozwoju formy. W drugiej części uczestnicy określają na kilku wybranych przykładach w terenie zależności pomiędzy rodzajem skał podłoża a: rzeźbą terenu, głębokością zalegania zwierciadła wód podziemnych (bezpośrednio lub pośrednio), żyznością i typem gleb, roślinnością. Kolejne zależności określane są pomiędzy ukształtowaniem powierzchni a topoklimatem oraz człowiek–środowisko. Wynikiem pracy uczestników w tej części jest tabela relacji elementów środowiska w Szczukwinie.