Rola referendum w państwach europejskich: instrument walki politycznej czy obywatelskie narzędzie kreowania polityki państwa? Analiza w oparciu o teorię veto players

Abstract

The referendum is the main tool of direct democracy that citizens can use in conditions of representative democracy. The topic seems to be important from the perspective of political science research. Therefore, an analysis of European referenda was undertaken, basing the conducted research on the concept of veto players by G. Tsebelis. The results of the research made it possible to answer if referenda are an instrument for political struggle or a civic tool for creating state policy. It was also checked if the concept of veto players is applicable in the context of research on referenda. Selected referendums took place in Portugal, Romania, Malta, Poland, Ireland, Great Britain, Greece and Hungary. The selection of cases was dictated by the geographical location and the subject of the referendum.

Referendum jest głównym narzędziem demokracji bezpośredniej, z którego obywatele mogą skorzystać w warunkach demokracji przedstawicielskiej. W rozprawie doktorskiej dokonano analizy wybranych referendów europejskich, opierając się na koncepcji veto players (graczy sprzeciwu) zaproponowanej przez amerykańskiego badacza Georga Tsebelisa. Wyniki badań pozwoliły odpowiedzieć na pytanie, czy referenda są instrumentem walki politycznej, czy też stanowią one obywatelskie narzędzie do kreowania polityki państwowej. Sprawdzono również, czy koncepcja veto players ma zastosowanie w zakresie prowadzenia badań nad referendami. W rozprawie doktorskiej analizie poddane zostały referenda, które odbyły się w Portugalii, Rumunii, na Malcie, w Polsce, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Grecji oraz na Węgrzech w XXI wieku. Wybór powyższych został podyktowany m.in rozproszeniem geograficznym omówionych państw oraz przedmiotem referendum.