Propaganda wojenna a postawa społeczeństwa Białegostoku w przededniu wybuchu II wojny światowej

Abstract

The article, using Bialystok as an example, is intended to introduce the issues of official state propaganda, carried out between 1936–1939 by administrative bodies, the mass media, as well as social associations and organizations. This activity, as one of the tools of war, was intended to prepare the country’s society for the hardships and challenges of a possible armed conflict. In addition, it served to consolidate the nation, build unity and community, create the myth of Marshal Edward Smigly-Rydz, and was also intended to bind the Polish civilian population to the army. Above all, however, in the assumption of the state centres of power, Polish propaganda of the second half of the 1930s was to serve the purpose of educating citizens by creating attitudes appropriate from its point of view, which in the face of the expected armed confrontation were to increase the involvement of the civilian population in the defence of the country. The text presented here, based mainly on information taken from the local press, summarizes the issues described above from the perspective Bialystok – a multinational provincial centre in the east of the country.

Artykuł, na przykładzie Białegostoku, ma za zadanie przybliżyć zagadnienia oficjalnej propagandy państwowej, prowadzonej w latach 1936–1939 przez organa administracji, środki masowego przekazu oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne. Aktywność ta, jako jedno z narzędzi wojny, miała przygotować społeczeństwo kraju na trudy i wyzwania ewentualnego konfliktu zbrojnego. Dodatkowo służyła konsolidacji narodu, budowaniu jedności i wspólnoty, tworzeniu mitu Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, miała też spajać ludność cywilną II Rzeczypospolitej z armią. Przede wszystkim jednak polska propaganda drugiej połowy lat trzydziestych XX w., w założeniu państwowych ośrodków władzy, służyć miała wychowywaniu obywateli, kreowaniu właściwych z jej punktu widzenia postaw, co w obliczu spodziewanej konfrontacji zbrojnej miało zwiększyć zaangażowanie ludności cywilnej w obronę kraju. Prezentowany tekst, oparty w głównej mierze o informacje z lokalnej prasy z epoki, opisane wyżej zagadnienia podsumowuje z perspektywy wielonarodowego, położonego na wschodzie kraju ośrodka wojewódzkiego, jakim był Białystok.