Maksymilian Wołoszyn – Wiktor Woroszylski (tłumaczenie z przełożenia)

Abstract

Artykuł rozpatruje dokonane przez Wiktora Woroszylskiego tłumaczenie wiersza Maksymiliana Wołoszyna Написание о царях московских, który sam jest rodzajem przekładu utworu autorstwa Iwana Katyriewa-Rostowskiego na współczesny język rosyjski. W pierwowzorze z 1626 r. pojawiają się postaci carów rosyjskich i związane z nimi wydarzenia, a całość zbudowana jest zgodnie z „matrioszkową strukturą” (cykl opowiadań będących ogniwami łańcuszka poetyckiego). „Przełożenie” w zasadzie odtwarza charakter pierwotnego tekstu. Jednak zauważa się w nim również cechy typowe dla twórczości Wołoszyna, takie jak obecność starocerkiewnosłowianizmów, przestarzałej leksyki i form, a także nawiązania intertekstualne. Warto również zwrócić uwagę na rytmiczną kompozycję obu tekstów, co sprzyja melorecytacji. Zarówno charakterystyczne cechy utworu z 1626 r., jak i cechy twórczości Wołoszyna niewątpliwie wpłynęły na polski wariant tekstu. Analiza dowiodła, że płaszczyzna semantyczna oraz stylistyczna wiersza tłumaczonego przez Woroszylskiego w zasadzie zostały zachowane. Przy czym tłumacz wykorzystał możliwości, jakie daje język polski, przede wszystkim odpowiedniki funkcjonalne. Odwzorował on również nienumeryczną strukturę wiersza, lecz z zastosowaniem polskich charakterystyk wiersza wolnego. Najmniej udany wydaje się przekaz obecnych u Wołoszyna intertekstualnych odniesień. Przeprowadzona analiza dowiodła, że dzięki przyjętej przez Woroszylskiego strategii czytelnik polski rozumie, że ma przed oczyma tekst stylizowany na historyczny i akceptuje jego formę. Ponadto pozwoliła ona przyjrzeć się translacji szczególnej kompozycji, jaką jest cykl poetycki.