Realizacja cech stylu urzędowo-prawnego w Kodeksie prawa kanonicznego (wybrane zagadnienia)

Abstract

Przedmiotem analizy jest w artykule Kodeks prawa kanonicznego (z roku 1987). W dokumencie tym zostały zrealizowane zasadniczo wszystkie cechy stylu urzędowo-prawnego, a także ich wykładniki znane z komunikacji świeckiej. Dokument wyróżnia się specjalną kompozycją, a więc podziałem na segmenty, sposobami nazywania segmentów oraz ich układami. Standaryzacja jako cecha stylowa zyskuje ponadto wykładniki realizowane w skali mikro, a więc przede wszystkim formuły nawigacyjne, służące spójności wypowiedzi, ale też będące przejawem dążenia do precyzji. Za wykładniki owej cechy z kolei autorka uznaje formuły określające zakres norm, a także uściślające treść przepisów. Najważniejszym sposobem precyzowania treści pojęć (terminów) prawnych są jednak definicje legalne. Kodeks prawa kanonicznego zawiera kilka schematów takich definicji, przez co wzmacnia się w nim i uwyraźnia szablonowość wysłowienia. Zgodne z prawnym standardem są także sposoby formułowania dyrektyw, które stają się wykładnikami bezosobowości jako cechy stylu urzędowego. W treści norm zawierają się natomiast przejawy interferencji ze stylem religijnym. Występując w relacjach komplementarnych, wspomniane cechy współtworzą zbiór wyznaczników stylu gatunku wypowiedzi prawnej, jaką jest kodeks.

The subject of the analysis in this article is the Code of Canon Law (of 1987). Generally all features of the officialese (legal) style and their exponents known from secular communication have been implemented in this document. The Code is distinguished by a special composition, i.e. a division into segments, ways of naming the segments and their arrangements. Standardization as a feature of the style is enriched by exponents implemented in a microscale, and so, first of all, the navigation formulas, contributing to cohesion of the utterance and being a manifestation of a pursuit of precision. The author sees the exponents of this feature in formulas defining the scope of norms and also clarifying the content of provisions. Yet, legal definitions are the most important manner of specyfying the content of legal concepts (terms). The Code of Canon Law contains a few schemata of such definitions, which strengthens and emphasizes the triteness of the wording. The ways of formulating the directives are also in conformity with the law, they also become the exponents of impersonality as a feature of the officialese. Wheareas manifestations of interference with the religious style are included in the content of the norms. The abovementioned features, occuring in the complementary relations, contribute to create a set of exponents of the genre style of a legal utterance which is a code