Gendern in der Politik. Weibliche Personenbezeichnungen in deutschen und polnischen Partei-Tweets

Abstract

In der politischen Kommunikation erfüllt die Sprache spezifische Funktionen: Mit ihr werden politische Inhalte kommuniziert und kommentiert, vor allem jedoch wird versucht, politische Befürworter*innen zu überzeugen und zu gewinnen, aber auch politische Gegner*innen abzuwerten. Politische Kommunikation wurde in den letzten über 10 Jahren in der digitalen Welt immer präsenter, auch in den sozialen Medien. Unter ihnen hat sich Twitter zu dem am häufigsten und am intensivsten genutzten Medium in politischen Debatten entwickelt. Über diesen Microblogging-Dienst kommuniziert die Mehrheit der deutschen und polnischen politisch engagierten Akteur*innen (institutionell – staatliche Institutionen, politische Parteien, ihre Fraktionen oder Jugendorganisationen, und im Einzelnen – Politiker*innen, Journalist*innen, Expert*innen etc.) mit dem interessierten Publikum. Und es sind die Tweets deutscher und polnischer Parteien aus dem Jahr 2022, die in diesem Artikel einer sprachlichen Analyse unterzogen wurden. Weibliche Personenbezeichnungen, ein sprachliches Phänomen, das seit Jahren Gegenstand intensiver öffentlicher Debatten ist, stehen im Zentrum unseres Interesses. Der Artikel präsentiert eine vergleichende Analyse der Verwendung dieser Lexeme in den beiden Sprachen wie auch zwischen den behandelten Parteien.

Language performs specific functions in political communication: it is used for communicating and commenting on political affairs, but above all, it aims at persuading and winning political supporters. Furthermore, it is also used to depreciate political opponents. Over the last 10 years or so, political communication has become increasingly present in the digital world, including social media. Out of all the social media, Twitter has become the most frequently and intensively used medium in political debates. The majority of German and Polish politically-engaged actors (institutional ones, i.e. state institutions, political parties, their parliamentary factions or youth organizations, and individual ones, such as politicians, journalists, experts, etc.) interact with the interested audiences via this microblogging service. For that reason, a linguistic analysis presented in this article is focused on the tweets of German and Polish political parties from 2022. The article focuses on feminatives, a linguistic phenomenon that has been a subject of intense public debate for many years. The article presents a comparative analysis of the use of these lexemes both within German and Polish languages, and between particular political parties.

Język w komunikacji politycznej realizuje specyficzne funkcje: za jego pomocą komunikowane i komentowane są treści polityczne, ale przede wszystkim podejmowane są próby przekonywania i pozyskiwania zwolenników politycznych, ale także deprecjacja politycznych oponentów. W ostatnich ponad 10 latach komunikacja polityczna coraz silniej obecna jest w świecie cyfrowym, również w mediach społecznościowych. Spośród nich to Twitter stał się najczęściej i najintensywniej wykorzystywanym medium w debatach politycznych. Większość niemieckich i polskich aktorów zaangażowanych politycznie (ci instytucjonalni – instytucje państwowe, partie polityczne, ich frakcje parlamentarne czy organizacje młodzieżowe, i ci indywidualnie – politycy, dziennikarze, eksperci itd.) komunikuje się z zainteresowaną publicznością przy pomocy tego serwisu mikroblogowego. I to tweety niemieckich i polskich partii politycznych z roku 2022 poddano analizie lingwistycznej w niniejszym artykule. W centrum naszego zainteresowanie znajdują się feminatywy, fenomen językowy będący od lat przedmiotem intensywnej debaty publicznej. W artykule dokonano analizy porównawczej użycia tych leksemów zarówno w obrębie obu języków, jak i pomiędzy poszczególnymi partiami.