"Love's Labor's Lost" as a love debate: consideration of the ending

Abstract

Badając szekspirowski teatr w teatrze, krytyka interesuje się skamienielinami starszych form w utworach Szekspira, świadomą i celową archaizację u autora, który wykorzystuje formy teatralne będące jeszcze w obiegu, ale odczuwane już jako przestarzałe, dla wydobycia kontrastu kulturowego, zmagania się starego z nowym w bynajmniej niejednolitej kulturze Renesansu. Stracone zachody miłosne są sztuką eksperymentalną, nawiązującą w swojej strukturze do archaizowanej formy średniowiecznej debaty, czyli rozprawy. Dokładniej mówiąc, ta wczesna sztuka ''szkolna” Szekspira kontynuuje szczególną gałąź rozprawy, dit amoureaux, reprezentowaną, biorąc przykładowo, w Parliament of Fowles Chaucera w scenie z prezentacją pretensji miłosnych w odroczonej rozprawie, rozwiniętą dalej w serii dialogów — ćwiczeń retorycznych w De Amore Andre Capellanusa czy ich sielankowej kontynuacji w pastourelli. Dialog Wiosny i Zimy, prawdziwa debata w Straconych zachodach. ..,'jest archaicznym wtrętem w sztuce, przyswajającej swojej strukturze formę rozprawy. W odróżnieniu od szekspirowskiej komedii romantycznej czy wcześniejszej dworskiej apot ozy (pageants), gdzie zaloty kończą się ślubem między młodymi oraz celebracją związku, czyli apot ozą miłości, Stracone zachody... mają otwartą konstrukcję, z zawieszeniem rozwiązania. Przy mizernej akcji i słabo rozwiniętym rysunku psychologicznym postaci, sztuka posiada konstrukcję retorycznej debaty na temat przewagi bądź czystości, bądź miłości. Miłosne utarczki — przy wzajemnej oczywistej atrakcji obu stron — odbywają się w ramach podwójnej serii przysiąg: ślubów czystości kawalerów z Navarry i przysięgi szanowania tych ślubów, złożonej przez królewnę i jej dworki, które jako panny na wydaniu i dyplomatki, negocjujące układ międzypaństwowy, znają wagę raz danego słowa. Pogodzenie sprzeczności, tj. uprawomocnienie miłości (''our loving lawful and faith untorn”, IV, III, 282) uniemożliwia struktura sztuki. Panowie wprawdzie chętnie daliby się odwieść od swoich ślubów, ale odwrócenie roli płci w tych zalotach na opak nie odpowiada pannom. Marcade zjawia się jako deus ex machina zawieszając akcję i odkładając decyzję do rozstrzygnięcia ,,za rok i jeden dzień” — formuła znana ze średniowiecznej debaty, gdzie nie chodzi o rozstrzygnięcie specyficznego problemu, lecz o możliwie wyczerpujące przedstawienie argumentacji za i przeciw. „My w tę stronę, a wy w tę stronę” — pary rozchodzą się przeciwnymi wyjściami. Stracone zachody miłosne są zatem — zgodnie z tradycyjną analizą — „sztuką idei”, „fantazją intelektualną”. Wyjściowe warunki, nie ulegając zmianie, stanowią przesłanki błyskotliwej gry dowcipu, kontynuującej gatunek debaty, a więc średniowiecznego ćwiczenia retorycznego.