Wzorce gatunkowe a kształcenie w zakresie form wypowiedzi pisemnych w wybranych pomocach dydaktycznych przygotowujących do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1

Abstract

The article focuses on text forms required at the B1 level of state certificate exam in Polish as a foreign language (module Pisanie – test for adult candidates). It discusses how these forms are presented in three textbooks for exam preparation (B1 – piszę, mówię i zdaję!, M. Januszewicz, Pisz po polsku. Poradnik, ćwiczenia i przygotowanie do egzaminu oraz B. Łukaszewicz, N. Yaumen, A. Święcka i P. Garncarek Zdaj się na polski! Podręcznik kursowy przygotowujący do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1). The main goal of the analysis is to answer the question whether genre presentation the discussed textbooks reflects Maria Wojtak’s concept of genre template, which includes structural, pragmatic, cognitive and stylistic aspect. The author uses genre-oriented content analysis. The results of the study show that textbook authors refer to all the four genre aspects although they do not do it in proportion. The knowledge of the genre template is crucial, but only the use of such template in an original text results in positive exam outcomes. Therefore it is advisable for language teachers to be aware of the complexity of a genre pattern, which consists of not only its composition but also communicative and cultural factors.

Przedmiotem artykułu jest ocena sposobu prezentacji form wypowiedzi pisemnych wymaganych na poziomie B1 certyfikatu z języka polskiego jako obcego (część Pisanie – egzamin dla osób dorosłych) w trzech pomocach dydaktycznych przygotowujących do tegoż egzaminu (B1 – piszę, mówię i zdaję!, M. Januszewicz, Pisz po polsku. Poradnik, ćwiczenia i przygotowanie do egzaminu oraz B. Łukaszewicz, N. Yaumen, A. Święcka i P. Garncarek Zdaj się na polski! Podręcznik kursowy przygotowujący do egzaminu certyfikatowego na poziomie B1). Główny cel analizy to odpowiedź na pytanie, czy w omawianych podręcznikach znajduje zastosowanie koncepcja gatunku Marii Wojtak, zgodnie z którą na wzorzec gatunkowy składają się cztery aspekty: strukturalny, pragmatyczny, poznawczy oraz stylistyczny. Przyjęta metoda badawcza to analiza zawartości ukierunkowana genologicznie. Na jej podstawie stwierdzono, że autorzy podręczników wskazują na wszystkie cztery aspekty gatunków, choć nie robią tego w sposób równomierny. Poznanie wzorca gatunkowego jest niezmiernie ważne, jednak dopiero jego autorska realizacja i umiejętne zastosowanie reguł w praktyce to gwarancja egzaminacyjnego sukcesu. Dlatego postuluje się, aby nauczyciele mieli świadomość złożoności wzorca gatunkowego, który nie sprowadza się jedynie do budowy, ale zawiera w sobie także uwikłania komunikacyjne i kulturowe.