Some problems of semantics in painting and in poetry: Maiakowskii, Pasternak and the Italian Manifesto of Futurist Painting

Abstract

Badania nad związkiem (wzajemnym oddziaływaniem) malarstwa i literatury nie są nowe w nauce i krytyce europejskiej. Między innymi zwracano uwagę na „literackość” malarstwa prezentującego w swych układach figuratywnych zjawiska zdarzeniowe, niemal „fabułę”, układy znane i nadal stosowane w utworach literackich. Zmiany zachodzące w samej koncepcji sztuki na przełomie XIX i XX wieku, funkcjonujące wówczas różne koncepcje awangardowe wpłynęły na szczególne powiązanie idei malarstwa i poezji (kubizm, futuryzm, ekspresjonizm). W Rosji owych czasów związki malarstwa i poezji nie były tak silne jak we Włoszech, Francji i Anglii. W Rosji poezja niemal z zasady była „logocentryczna”. Relacje te pogłębiały się w następstwie włoskich manifestów nowej sztuki, tłumaczonych w Rosji. Szczególne znaczenie miał Manifest Techniczny Malarstwa Futurystycznego (La pittura futurista. Manifesto tecnico - U. Boccioni, R. Russolo, C. Carra, G. Balla, G. Severini, 1910). Z różnych współzależności duże znaczenie miała koncepcja „dynamizmu” oraz jego realizacja w plastyce i w poezji. Przedmiotem obecnej rozprawy jest właśnie interpretacja tych koncepcji w poezji Pasternaka i W. Majakowskiego. Badanie ich utworów na tle malarstwa ich epoki może operować niektórymi analogicznymi kryteriami.