La arquitectura del vacio apreciaciones sobre la materialidad del lenguaje poético en Alejandra Pizarnik

Abstract

Artykuł podejmuje problem struktury materialnej języka poetyckiego w dziele poetki argentyńskiej Aleksandry Pizarnik. Jest to problem paradoksalny ponieważ Pizarnik w swojej poezji odmawia językowi poetyckiemu oraz jakiemukolwiek językowi zdolność dotarcia do materialności i konkretu świata rzeczywistego. To właśnie stanowi główny temat jej wierszy. „Powiedzieć coś”, „mówić”, „pisać” - te czynności wynikają tedy z braku, z niedostateczności struktury ekspresywnej języka. Język jest bowiem swoja niepotrzebną oczywistością opartą na nieobecności i nieuchwytności tego, co wypowiada i przekazuje. Mimo tej wizji negatywnej niedoskonałości języka, właśnie ta niedoskonałość i niedostateczność stają się głównym tematem utworów Aleksandry Pizarnik. Nieobecność i próżnia, opisane niezwykle intensywnie, dochodzą do głosu w poematach Pizarnik: są jawne, solidne, stają się elementami architektonicznymi tej poezji. Aby wyjaśnić dylematy Aleksandry Pizarnik autor artykułu odwołuje się do teorii teatru Antonina Artauda oraz do wizji twórczości poetyckiej przekazanej przez filozofa Alaina Badiou. Artaud twierdzi, iż jedynie język niekognitywny, język sceny może osiągnąć wysoki stopień materializacji w przekazywaniu danej rzeczywistości. Badiou wprowadza pojęcie „myśli poetyckiej”, które oznacza specyfikę myślenia poetyckiego jako „miejsca prawdy” (le lieu de la veritć) i „dyktanda bytu” (dictće de Fetre). Poezja Pizarnik może być usytuowana między tymi dwoma wizjami języka oraz myślenia poetyckiego. Jej utwory tworzą zarówno język, który stara się przekazać własną niedostateczność i zaciera swą obecność jako instrument komunikacji. Równocześnie dyskurs Pizarnik jest myśleniem poetyckim, które neguje swoją istotę. Miejsce prawdy staje się w tej poezji niewidoczne. To co dochodzi do głosu to przede wszystkim nieobecność rozumiana jako niedostateczność i istota języka.