Pessoa in Saramago

Abstract

Pisarze portugalscy XX wieku zajmowali wielokrotnie dwuznaczna postawę wobec dziedzictwa i tradycji. Luis de Camoes może służyć tutaj jako przykład. Z jednej strony Camoes jest twórcą literatury portugalskiej, z drugiej zaś strony dzieło jego wytworzyło ważną tradycję i obowiązek kultu, który decydował o formie i stylu literatury portugalskiej oraz o recepcji tekstów literackich w Portugalii. Jose Saramago wielokrotnie wypowiadał się na temat pisarzy oraz dzieł, które posiadają decydujące znaczenie w procesie formowania jego dzieł. Heteronimy Pessoy oraz dzieła Camoesa i samego Pessoy wywarły istotny wpływ na twórczość powieściową Saramago. Powieść Rok śmierci Ricarda Reisa stanowi subtelny przykład dialogu między Saramago a Pessoa i Ricardem Reisem występującym w roli jednego z heteronimów Pessoy. Tematem owego dialogu jest estetyka i ideologia powieści Saramago. Dzieła Saramago potwierdzają wpływ Pessoy na trzech płaszczyznach: l. kompozycyjnej- warsztatowej, 2) tematycznej; oraz 3. ideologicznej. Artykuł „Pessoa i Saramago" skupia się na kronikach Saramago aby wykazać w jaki sposób Pessoa i jego heteronimy kształtują w dziele Saramago obraz oraz perspektywę inności (otherness), to znaczy tego, co stanowi rdzeń jego własnego projektu literackiego, szczególnie w powieściach.