Friederike Helene Ungers Erzählerisches Werk: ein Äestetisches Spiel mit Literarischen Mustern und Gattungen

Abstract

Friederike Helene Unger (1751-1813) to wielce płodna autorka współczesna Goethemu. Swoje powieści tworzyła w Berlinie, kluczowym ówcześnie ośrodku literackim Niemiec, działając jednocześnie jako publicystka, tłumaczka i na polu wydawniczym. Współcześni pisarce chętnie czytali i pochlebnie oceniali jej utwory. Dziś natomiast twórczość jej popadła w zupełne zapomnienie. Autorka artykułu, przypominając dzieło Unger, uwypukla znaczenie jej działalności pisarskiej dla literatury i kultury epoki Goethego. Proza Unger odwołuje się w szczególny sposób do innych współczesnych jej tekstów, popularnych wówczas konwencji i gatunków literackich oraz estetycznych koncepcji. Unger obchodzi się z wykorzystywanym przez siebie materiałem niezwykle ironicznie, a niekiedy wręcz bezpardonowo. Artykuł uwidacznia na trzech przykładach, w jaki sposób jej autorefleksyjne pisarstwo wykorzystuje odniesienia intertekstualne do krytycznego ujęcia zależności między życiem literackim przełomu XVIII i XIX w. a stereotypami płci. Wiodąca perspektywa feministyczna prowadzi do specyficznej krytyki powieści edukacyjnej, najważniejszego gatunku powieściowego w literaturze niemieckiej tego okresu.