Julio Cortàzar, ou le tour exemplaire de la modernité

Abstract

Niniejszy artykuł rozpatruje znaczenie wzorca (przykładowości) w nowoczesności. Punktem wyjścia oraz obszarem literackim służącym niniejszej analizie komparatystycznej jest porównanie przeprowadzone między tekstem Baudelaira Malarz życia nowoczesnego a początkiem („incipitem”) powieści Cortazara Objazd dnia w ciągu osiemdziesięciu światów. Mimo tego, iż niniejsze teksty oddalone są od siebie w czasie i należą do dwóch różniących się zasadniczo rodzajów literackich, związane są w sposób zasadniczy z dynamiką dyskursu literackiego polegającą na posługiwaniu się oraz rozpatrzeniu statutu wzorca w nowoczesności. Historycznie rzecz biorąc, nowoczesność wiąże się z upadkiem znaczenia przykładu- wzorca. Przyjmując za punkt wyjścia trudność widoczną zarówno u Baudelaira, jak i u Cortazara, nadania znaczenia nowoczesności tutaj, w chwili obecnej (Baudelaire) oraz tam (Cortazar) opierając się na estetyce „cronopistycznej” („cronopos” jako istota groteskowa wymyślona prze Cortazara W. K.), mamy zamiar rozpatrzyć funkcje przykładowości w nowoczesności. Nie nadając stabilności znaczeniom poprzez wpisanie tychże w jakieś modele z góry ustalone, przykład nowoczesny stawia zagadnienie różnorodności modelów realizujących się poprzez nieustającą dynamikę dyskursu. Artykuł proponuje definicje przykładowości nowoczesnej oraz analizę dynamiki przykładowości opierając się na pewnych elementach specyficznych rozpatrywanych tekstów.