Kompetencje osobiste i społeczne w szkolnych doświadczeniach uczniów

Abstract

W artykule przedstawione zostały wyniki badań prowadzonych wśród osób dorosłych na temat szkolnych efektów kształcenia. Retrospektywna analiza esejów biograficznych dotyczyła przede wszystkim kształtowania umiejętności życiowych, ze szczególnym uwzględnieniem kompetencji osobistych i społecznych, i prowadzona była w trzech kolejnych obszarach. Pierwszy z nich nawiązywał do realizacji planowanych w procesie wychowania umiejętności (na przykład otwartości na zmiany, elastycznego i kreatywnego myślenia, samodzielności czy komunikatywności oraz budowania relacji z innymi). Drugi obszar analizy dotyczył zaniedbań i przeoczeń w programach szkolnych (między innymi brak sumienności i odpowiedzialności, brak umiejętności rozpoznawania własnych emocji czy nieumiejętność planowania i zarządzania czasem). Ostatni z wyodrębnionych kontekstów analizy nawiązywał natomiast do niezamierzonych, a czasem wręcz szkodliwych dla rozwoju ucznia rezultatów wychowawczych (na przykład kształtowanie poczucia bezradności i bezsilności, przyzwolenie na krzywdzenie innych, postawę nietolerancji wobec odmienności, tolerowanie niesprawiedliwości, fałszu i obłudy w relacjach z innymi).

The article represents the reports of research made among adults apropos school education effects. The retrospective analysis of biographical essays concerned above all the formation of life abilities, especially personal and social competences and it was conducted in three following areas. The first of them concerned the execution of planned abilities in the process of bringing up (e.g. a will to change, flexible and creative thinking, independence or communication and building relationships with others). The second area of the analysis concerned negligence and oversight in school programs (among other things lack of conscientiousness and responsibility, disability to recognize one’s emotions or disability to plan and manage time). The last context of the analysis referred to unintentional, sometimes even harmful bringing up effects (e.g. formation of the sense of helplessness, concent to hurt others, intolerance towards distinctiveness, tolerance towards injustice, falsehood and hypocrisy towards other beings).