Powieść pokoleniowa w służbie rozliczenia z historią. Emigracja, ucieczka i wypędzenie w literaturze niemieckiej po 2000 roku

Jabłkowska, Joanna

dc.contributor.author	Jabłkowska, Joanna
dc.contributor.editor	Gensler, Marek
dc.contributor.editor	Gralińska-Toborek, Agnieszka
dc.contributor.editor	Kazimierska-Jerzyk, Wioletta
dc.contributor.editor	Kędziora, Krzysztof
dc.contributor.editor	Miksa, Joanna
dc.date.accessioned	2022-06-28T10:31:48Z
dc.date.available	2022-06-28T10:31:48Z
dc.date.issued	2022
dc.identifier.citation	Jabłkowska J., Powieść pokoleniowa w służbie rozliczenia z historią. Emigracja, ucieczka i wypędzenie w literaturze niemieckiej po 2000 roku, [w:] M. Gensler, A. Gralińska-Toborek, W. Kazimierska-Jerzyk, K. Kędziora, J. Miksa (red.), współpr. M. Mansfeld, Practica et Speculativa. Studies Offered to Professor Andrzej M. Kaniowski, WUŁ, Łódź 2022, https://doi.org/10.18778/8220-570-1.14	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8220-570-1
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/42279
dc.description.abstract	Generational novel has been popular in German literature for about twenty years. This popularity can be explained by the need sum up the communicative memory comprising the traumatic events of the twentieth century that is coming to a close. This paper shows the specificity of the most recent generational novels, taking as examples Reinhard Jirgl’s Die Unvollendeten, Ulrike Draesner’s Sieben Sprünge vom Rand der Welt and Ursula Krechel’s Landgericht. The works are representative of the group but exceptional too, since they raise problems which until recently were taboo in the public discourse. Their leitmotif is forced emigration. Their characters are the descendants of both victims of war and (German) victims of expulsion, i.e., two antagonistic memory groups. One of the aims of the paper is to show the divergences in the experiences of the two groups, even though those divergences become gradually obliterated in the texts written from the twenty first century perspective.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Practica et Speculativa. Studies Offered to Professor Andrzej M. Kaniowski;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	generational novel	pl_PL
dc.subject	forced emigration	pl_PL
dc.subject	Reinhard Jirgl	pl_PL
dc.subject	Ulrike Draesner	pl_PL
dc.subject	Ursula Krechel	pl_PL
dc.title	Powieść pokoleniowa w służbie rozliczenia z historią. Emigracja, ucieczka i wypędzenie w literaturze niemieckiej po 2000 roku	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	261-280	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8220-571-8
dc.references	Assmann, J. (2013). Das kulturelle Gedächtnis. Schrift, Erinnerung und politische Identität in frühen Hochkulturen. München: Beck. Wyd. polskie: Assmann, J. (2008). Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.	pl_PL
dc.references	Banchelli, E. (2010). „Heimkehr als Gründungsmythos: Walter Kolbenhoff”, w: Agazzi, E. i Schütz, E. (red.), Heimkehr: Eine zentrale Kategorie der Nachkriegszeit. Geschichte, Literatur und Medien. Berlin: Duncker & Humboldt, s. 117–128.	pl_PL
dc.references	Braese, S. (2013). „Deutsche Sprache, jüdisches Exil. Optionen von Identität nach 1933”, w: Horch, H. O., Mittelmann, H., Neuburger, K. (red.), Exilerfahrung und Konstruktionen von Identität 1933 bis 1945. Berlin–Boston: de Gruyter, s. 7–16.	pl_PL
dc.references	Burdziej, A. (2018). Utracony Heimat. Pamięć rodzinna a tożsamość „niemieckich wnuków” we współczesnej prozie niemieckiej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Toruńskiego.	pl_PL
dc.references	Calzoni, R. (2010). „Herzlich willkommen – Walter Kempowskis erzwungene Heimkehr”, w: Agazzi, E. i Schütz, E. (red.), Heimkehr: Eine zentrale Kategorie der Nachkriegszeit. Geschichte, Literatur und Medien. Berlin: Duncker & Humboldt, s. 155–169.	pl_PL
dc.references	Draesner, U. (2014a). „Interview mit Ulrike Draesner: Sieben Fragen an Ulrike Draesner, wywiad z Rebeccą Ellsäßer”, https://der-siebte-sprung.de/sieben-fragen/ (dostęp: 12.02.2020).	pl_PL
dc.references	Draesner, U. (2014b). Sieben Sprünge vom Rand der Welt. München: Luchterhand.	pl_PL
dc.references	Eichenberg, A. (2009). Familie – Ich – Nation. Narrative Analysen zeitgenössischer Generationenromane. Göttingen: V&R unipress.	pl_PL
dc.references	Eigler, F. (2005). Gedächtnis und Geschichte in Generationenromanen seit der Wende. München: Erich Schmidt.	pl_PL
dc.references	Giordano, R. (1987). Die zweite Schuld oder Von der Last Deutscher zu sein. Hamburg: Rasch und Röhring.	pl_PL
dc.references	Golscher, C. (2005). Schuld und Schulden. Die Politik der Wiedergutmachung für NS-Verfolgte seit 1945. Göttingen: Wallstein.	pl_PL
dc.references	Hahn, E. i Hahn, H. H. (red.) (2010). Die Vertreibung im deutschen Erinnern. Legende, Mythos, Geschichte. Paderborn: Schöningh.	pl_PL
dc.references	Hartlaub, K. (2011). Flucht und Vertreibung. Ein Tabuthema in der DDR-Literatur? Marburg: Tectum Wissenschaftsverlag.	pl_PL
dc.references	Helbig, L. F. (1988). Der ungeheure Verlust. Flucht und Vertreibung in der deutschsprachigen Belletristik der Nachkriegszeit. Wiesbaden: Harrassowitz.	pl_PL
dc.references	Hirsch, M. (2011). „Pokolenie postpamięci”. Didaskalia: Gazeta Teatralna, 105, s. 28–36.	pl_PL
dc.references	Hirsch, M. (2012). The Generation of Postmemory: Writing and Visual Culture After the Holocaust. New York: Columbia University Press.	pl_PL
dc.references	Jabłkowska, J. (2019). „Angekommen, aber wo – Über die Vergangenheit, die nicht vergeht. Zu Ursula Krechels Landgericht”, w: Wolting, M. (red.), Neues historisches Erzählen, Göttingen: V&R unipress, s. 97–114.	pl_PL
dc.references	Jabłkowska, J. (2021). „Flucht und Vertreibung: Ulrike Draesners Sieben Sprünge vom Rand der Welt (2014), Reinhard Jirgls Die Unvollendeten (2003)”, w: Grugger, H. i Holzner, J. (red.), Der Generationenroman, t. 2, Berlin–Boston: de Gruyter, s. 925–942.	pl_PL
dc.references	Jirgl, R. (2003). Die Unvollendeten, München: Hanser. Wyd. polskie: Jirgl, R. (2008). Niedopełnieni, tłum. R. Wojnakowski. Olsztyn: Wydawnictwo Borussia.	pl_PL
dc.references	Jureit, U. (2006). Generationenforschung. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.	pl_PL
dc.references	Kammler, C. (2007). „Unschärferelationen. Anmerkungen zu zwei problematischen Lesarten von Reinhard Jirgls Familienroman Die Unvollendeten”, w: Clarke, D. i De Winde, A. (red.), Reinhard Jirgl. Perspektiven, Lesarten, Kontexte. Amsterdam–New York: Rodopi, s. 227–234.	pl_PL
dc.references	vKaniowska, K. (2014). „Postpamięć”, w: Saryusz-Wolska M. i Traba, R. (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Scholar, s. 389–392.	pl_PL
dc.references	Kaźmierska K. (2012). „Współczesna pamięć komunikacyjna i kulturowa. Refleksja inspirowana koncepcją Jana Assmanna”, w: Hałas, E. (red.), Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, s. 41–62.	pl_PL
dc.references	Kossert, A. (2008). Kalte Heimat. Die Geschichte der deutschen Vertriebenen nach 1945. München: Pantheon Verlag.	pl_PL
dc.references	Krechel, U. (2012). „Der Schmerz heilt nicht”, wywiad z Katrin Hillgruber. Der Tagesspiegel, 10.10.2012, https://www.tagesspiegel.de/kultur/buchpreis-gewinnerin-im-interviewder-schmerz-heilt-nicht/7234052.html (dostęp: 12.11.2020).	pl_PL
dc.references	Krechel, U. (2014), Landgericht. München: Btb.	pl_PL
dc.references	Kucher, P.-H. (2012), „Kulturelles Archiv und/oder meschuggene Konstellationen. Jüdische Familienromane als Erinnerungs- und Projektionsräume. Von den frühen Ghettoerzählungen zum deutsch-jüdischen Roman der Gegenwart”, w: Nagy, H. i Wintersteiner, W. (red.), Immer wieder Familie. Familien- und Generationenromane in der neueren Literatur. Innsbruck–Wien–Bozen: Studien Verlag, s. 173–193.	pl_PL
dc.references	Lehmann, H. G. (1991). „Wiedereinbürgerung, Rehabilitation und Wiedergutmachung nach 1945. Zur Staatsangehörigkeit ausgebürgerter Emigranten und Remigranten”, w: Exilforschung. Ein internationales Jahrbuch, t. 9: Exil und Remigration. München: Edition Text+Kritik, s. 90–103.	pl_PL
dc.references	Lillteicher, J. (2007). Raub, Recht und Restitution. Die Rückerstattung jüdischen Eigentums in der frühen Bundesrepublik. Göttingen: Wallstein.	pl_PL
dc.references	Liska, V. (2013). „Exil und Exemplarität. Jüdische Wurzellosigkeit als Denkfigur”, w: Bischoff, D. i Komfort-Hein, S. (red.), Literatur und Exil. Neue Perspektiven. Berlin–Boston: de Gruyter, s. 239–255.	pl_PL
dc.references	Löffler, S. (2012). „Hermeneutik des Zerfalls. Familienromane zwischen Kohäsion und den Fliehkräften der Politik”, w: Nagy, H. i Wintersteiner, W. (red.), Immer wieder Familie. Familien- und Generationenromane in der neueren Literatur. Innsbruck–Wien–Bozen: Studien Verlag, s. 131–144.	pl_PL
dc.references	Lubkoll, Ch. (2018). „Flucht und Vertreibung als Fokus politischer Reflexion. Neue Bestimmungen von ‚Exilliteratur’ in der Gegenwart (Ulrike Draesner, Jenny Erpenbeck, Abbas Khider)”, w: Lubkoll, Ch., Manuel, I., Hampel, A. (red.), Politische Literatur: Begriffe, Debatten, Aktualität. Stuttgart: Metzler, s. 283–305.	pl_PL
dc.references	Lühe von der, I., Schildt, A., Schüler-Springorum, S. (2008). „Auch in Deutschland waren wir nicht wirklich zu Hause”. Jüdische Remigration nach 1945. Göttingen: Wallstein.	pl_PL
dc.references	Menke, T. (2004). „Reinhard Jirgls Roman Die Unvollendeten – Tabubruch oder späte Erinnerung?”. Glossen, 8, http://www2.dickinson.edu/glossen/heft20/menke.html (dostęp: 25.01.2020).	pl_PL
dc.references	Michaelis, M. B. (2012). „Diese Geschichte vererbt sich an die Kinder”. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 27.12.2012, s. 27.	pl_PL
dc.references	Müller, B. (2003). „Von der Sterblichkeit der Unglücklichen. Hinter dem Bergfried des Schreibens: Reinhard Jirgls untröstlicher, bedeutender Roman Die Unvollendeten”. Süddeutsche Zeitung, 17.03.2003, s. 10.	pl_PL
dc.references	Niven, B. (2015). „Belletristik in der DDR”, w: Scholz, S., Röger, M., Niven, B. (red.), Die Erinnerung an Flucht und Vertreibung. Ein Handbuch der Medien und Praktiken. Paderborn: Schöningh, s. 28–40.	pl_PL
dc.references	Orłowski, H. (2015). „Ucieczka i wypędzenie. Oblicza deprywacji”, w: Traba, R. i Hahn, H. H. (red.), Polsko- niemieckie miejsca pamięci, t. 1. Warszawa: Scholar, s. 416–440.	pl_PL
dc.references	Piskorski, J. M. (2010). Wygnańcy. Przesiedlenia i uchodźcy w dwudziestowiecznej Europie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.	pl_PL
dc.references	Platthaus, A. (2012). „In der Sache Kornitzer”. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 10.10.2012, http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/buchmesse/trubel/romane-aus-der-f-a-z-literaturbeilage-in-der-sache-kornitzer-11918021-p2.html?printPagedArticle=true#pageIndex_2 (dostęp: 05.04.2016).	pl_PL
dc.references	Radisch, I. (2003). „Mund zu, wenn Gänse anfliegen. Reinhard Jirgl und die Wiederentdeckung der Familie”. Die Zeit, 30.04.2003, s. 41, https://www.zeit.de/2003/19/L-Jirgl/komplettansicht (dostęp: 17.12.2021).	pl_PL
dc.references	Reinhard, J. (2003). Die Unvollendeten. München: Hanser. Wyd. polskie: Reinhard, J. (2009). Niedopełnieni, tłum. R. Wojnakowski. Olsztyn: Wydawnictwo Borussia.	pl_PL
dc.references	Saryusz-Wolska, M. (2014). „Pamięć komunikacyjna”, w: Saryusz-Wolska, M. i Traba, R. (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Warszawa: Scholar, s. 335–336.	pl_PL
dc.references	Scholz, S., Röger, M. i Niven, B. (red.) (2015). Die Erinnerung an Flucht und Vertreibung. Ein Handbuch der Medien und Praktiken. Paderborn: Schöningh.	pl_PL
dc.references	Spreckelsen, T. (2003). „Heimat, das ist eine wundgeriebene Ferse”. Frankfurter Allgemeine Zeitung, 18.03.2003, s. 65.	pl_PL
dc.references	Śliwińska, K. (2010). „Erinnern: das heißt immer Wiedergängerei. Erinnerung und Trauma in Reinhard Jirgls Roman Die Unvollendeten (2003)”, w: Gansel, C. i Zimniak, P. (red.), Das „Prinzip Erinnerung” in der deutschen Gegenwartsliteratur nach 1989. Göttingen: V&R unipress, s. 471–490.	pl_PL
dc.references	Tommek, H. (2015). Der lange Weg in die Gegenwartsliteratur: Studien zur Geschichte des literarischen Feldes in Deutschland von 1960 bis 2000. Berlin–München–Boston: de Gruyter.	pl_PL
dc.references	Unfried, B. (2014). Vergangenes Unrecht. Entschädigung und Restitution in einer globalen Perspektive. Göttingen: Wallstein.	pl_PL
dc.references	Wallner, T. (2009). „Geschichtsverlust – Gesichtsverlust. Generationenbeziehungen im Familienroman deutsch-jüdischer Autoren der zweiten Generation”, w: Bohnenkamp, B., Manning, T. i Silies, E.-M. (red.), Generation als Erzählung. Neue Perspektiven auf ein kulturelles Deutungsmuster. Göttingen: Wallstein, s. 243–257.	pl_PL
dc.references	Welzer, H. (2004). „Schön unscharf: Über die Konjunktur der Familien- und Generationenromane”. Mittelweg, 36, s. 53–64.	pl_PL
dc.references	Welzer, H., Moller, S., Tschuggnall, K. (2002). „Opa war kein Nazi”: Nationalsozialismus und Holocaust im Familiengedächtnis. Frankfurt am Main: Fischer. Wyd. polskie (fragment): Welzer, H., Moller, S. i Tschuggnall, K. (2009). „Dziadek nie był nazistą. Narodowy socjalizm i Holokaust w pamięci rodzinnej”, tłum. P. Masłowski, w: Saryusz-Wolska, M. (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, s. 351–410.	pl_PL
dc.references	Wetenkamp, L. (2020). „Politik in Texten meint vor allem Wahrnehmen statt Meinen. Postmemory und Engagement in Ulrike Draesners Sieben Sprünge vom Rand der Welt”, w: Jabłkowska, J., Heidemann, G., Tomasi-Kapral, E. (red.), Engagement. Literarische Potentiale nach den Wenden, t. 2. Frankfurt am Main: Lang, s. 67–88.	pl_PL
dc.references	Winstel, T. (2006). Verhandelte Gerechtigkeit. Rückerstattung und Entschädigung für jüdische NS-Opfer in Bayern und Westdeutschland. München: Oldenbourg.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8220-570-1.14