Kobieta – aktywistka życia codziennego

Abstract

The objective of the article is a deliberation on the activity of women in the role of everyday life organizers, who run their own households. The author analyzes in detail the practice undertaken by women in the Polish People’s Republic era (mainly in the 1970s and 1980s), and her research materials include fragments of notes that come from the collection of household bills which were collected by a clerk from Lodz between 1954 and 2004, and detailed ethnographical interviews with women running households in Lodz in the 1970s and 1980s. The author notices that the respondents treated their work in their households in the period of the Polish People’s Republic as an important element of their own life experience and the source of satisfaction. They had an important role which was worth recognition, they derived pleasure from the fact that they were able to create good conditions of life (as much as it was possible then) for themselves and their closest ones. In the situation of the overall social crisis they would demonstrate bigger determination than men and the will to fight for a better fate. In the author’s opinion, reconstructing women’s experiences of that kind constitutes a great way to have a deep understanding of a local cultural tradition and helps to show the impact of “ordinary” women on the creation of cultural daily life.

Tematem niniejszego artykułu jest aktywność kobiet w roli organizatorek życia codziennego, prowadzących własne gospodarstwa domowe. Autorka analizuje szczegółowo praktyki podejmowane przez kobiety łódzkie w okresie PRL-u (głównie lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte XX wieku), a materiałem badawczym są fragmenty zapisków pochodzące ze zbioru rachunków domowych prowadzonych przez łódzką urzędniczkę w latach 1954–2004 oraz pogłębione wywiady etnograficzne z kobietami prowadzącymi gospodarstwa domowe w Łodzi w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku. Autorka dostrzega, że badane kobiety traktowały swoją pracę podejmowaną w ramach gospodarstwa domowego w okresie PRL-u jako ważny element własnych życiowych doświadczeń i źródło satysfakcji. Zajmowały one wysoką i godną uznania pozycję w rodzinie, czerpały przyjemność z umiejętnego stwarzania, na miarę możliwości, dobrych warunków życia dla siebie i swoich bliskich. W sytuacji ogólnospołecznego kryzysu jako kobiety wykazywały większą niż mężczyźni determinację i wolę walki o lepszy los. Zdaniem autorki odtwarzanie tego rodzaju kobiecych doświadczeń stanowi doskonały sposób na bardziej wnikliwe poznanie lokalnej tradycji kulturowej i pozwala pokazać wkład „zwykłych” kobiet w kształtowanie kulturowej codzienności.