Audiodeskrypcja sztuk plastycznych - na przykładzie muzeów w Barcelonie dataset

Abstract

Badanie zestawia teorie estetyczne dot. relacji między widzialnym i wysławialnym z warsztatem translatorskim (przekład obrazu na słowa) i doświadczeniem muzealnym. Fundamentalny charakter językowej refleksji nad sztuką sprawia, że staje się ona punktem wyjścia do sposobu, w jaki jest odbierana w ostatnich dziesięcioleciach. Kto więc i za pomocą jakich technik i strategii powinien dokonywać translacji obrazu na słowa dla niewidomych i niedowidzących odbiorców, tak by taki przekład był satysfakcjonujący i dostosowany do ich percepcji? Jak sprawić by osoba z dysfunkcją wzroku doznała doświadczenia estetycznego, jednocześnie nie narzucając jej naszej własnej percepcji obrazu? Badanie odnosi się do zagadnienia przekładu intersemiotycznego (Toury, 1986), w szczególności audiodeskrypcji (Chmiel, Mazur, 2014) i zostało przeprowadzone na przykładzie opisów z barcelońskich muzeów. Najważniejsze pytania badawcze to: czy poszukiwać w opisach piękna/wzruszenia/emocji (niezbywalnych atrybutów w kontakcie ze sztuką) czy poprzestać na prostym opisie?; czy tworzyć repliki dzieł sztuki (tyflografiki, wydruki 3D, przedmioty wtórnie wytworzone o zbliżonych właściwościach dotykowych)?, czy używać systemu lokalizatorów i znaczników w muzeach?; wreszcie czy tworzyć aplikacje mobilne dedykowane osobom z dysfunkcją wzroku? Celem głównym było zbadanie i przeanalizowanie, w jaki sposób i za pomocą jakich narzędzi muzea w Barcelonie wspierają odbiór sztuki przez osoby niewidome i niedowidzące. Celami szczegółowymi były natomiast: analiza audiodeskrypcji (na żywo, w formie skryptu, w formie aplikacji na urządzenia przenośne: smartfony i tablety) w barcelońskich muzeach oraz analiza, dopełniających AD, metod przekładu obrazu na inne zmysły: słuch, dotyk, węch i smak.