Chorągiew nadworna królów Polski w latach 1447–1501

Abstract

Celem pracy, jest próba stworzenia całościowego obrazu chorągwi nadwornej, uwzględniającego omówienie jej kwestii organizacyjnych, funkcjonowania, a także charakterystyki osób wchodzących w jej skład. Niniejsze ustalenia wpisują się w nurt badań zorientowanych na historię wojskowości i szeroko rozumiane funkcjonowanie wojsk Królestwa Polskiego, podejmowane przez przedstawicieli łódzkiego środowiska historyków. Pod względem chronologicznym, rozprawa obejmuje okres lat 1447–1501, czyli czasy panowania królów Kazimierza Jagiellończyka oraz Jana Olbrachta. Zakres terytorialny wyznaczony jest przez obszar działania chorągwi nadwornej. Omawiana chorągiew, formowana była z dworzan królewskich zwanych w literaturze „dworzanami konnymi” (curienses). Pewnym wsparciem chorągwi nadwornej były poczty konne wystawiane przez pokojowców królewskich. W wielu przypadkach służba osób odnotowywanych jako „pokojowcy” (cubicularii), nie odbiegała pod względem uzbrojenia czy wykonywanych zadań, od tej pełnionej przez dworzan konnych. W świetle przeprowadzonych badań, w omawianym okresie lat 1447–1501, znanych jest 884 dworzan konnych, którzy pełnili krótsza lub dłuższą służbę w składzie chorągwi nadwornej. Łącznie odnotowanych zostało 2086 wzmianek na temat pocztów dworskich, których całkowita liczebność wynosiła ponad 11,5 tys. jeźdźców.