„Podróż nocna” w mistycznej interpretacji Ibn ‘Arabiego

Abstract

Ibn ‘Arabi, jeden z najwybitniejszych mistyków muzułmańskich okresu średniowiecza, zaliczany jest do przedstawicieli tzw. sufizmu filozoficznego. W swoich dociekaniach nie skupiał się tylko na samym doświadczeniu mistycznym, ale na jego bazie stworzył bogaty system filozoficzny, w którym chciał zawrzeć całościowy opis rzeczywistości – materialnej i transcendentnej. Naczelną kategorię filozofii tego muzułmańskiego mistyka stanowi teza o „jedności istnienia”. Ibn ‘Arabi twierdził, że wszystko, co istnieje, istnieje tylko dlatego, że stanowi epifanię części boskiej istoty, natomiast do prawdy o świecie i jego naturze dochodzimy poprzez mistyczne zjednoczenie z Bogiem. W jednym ze swoich tekstów: Księga o podróży nocnej do najbardziej szlachetnego miejsca Ibn ‘Arabi, nawiązując do wniebowzięcia, jakiego miał dostąpić prorok Muhammad, przedstawia analogiczną podróż mistyka zwanego w traktacie as-salik. Bohater przemierza kolejne kręgi niebios (w każdym z nich włada jeden z proroków, który pełni rolę nauczyciela, przekazującego mistykowi część prawdy), aż dociera do Lotosu Ostatniej Granicy, miejsca, gdzie znajduje się tron Boga. Wraz z końcem podróży as-salik dostępuje stanu unio mystica.