Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski

Tołoczko, Wojciech

dc.contributor.author	Tołoczko, Wojciech
dc.date.accessioned	2021-03-15T15:39:24Z
dc.date.available	2021-03-15T15:39:24Z
dc.date.issued	2020
dc.identifier.citation	Tołoczko W., Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski, WUŁ, Łódź 2020, https://doi.org/10.18778/8142-471-4	pl_PL
dc.identifier.isbn	978-83-8142-471-4
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/34200
dc.description.abstract	W książce przedstawiono rezultaty badań własnych, które umożliwiły ujęcie zagadnień gleboznawczych w ramach regionalizacji fizycznogeograficznej Polski. Uwzględniając granice makroregionów, zaprezentowano charakterystykę podłoża, właściwości użytkowe gleb i udziały procentowe kolejnych kompleksów przydatności rolniczej gruntów ornych. W granicach mezoregionów opisano występowanie oraz położenie w rzeźbie terenu dominujących typów gleb użytków rolnych. Dla porównania makroregionów zaproponowano do powszechnego stosowania indeks ważony kompleksów IWK. Wzór na obliczanie wartości IWK waloryzuje dowolną powierzchnię gruntów ornych na podstawie numerów kompleksu przydatności rolniczej i powierzchni, które zajmują w porównywanych obszarach badań. Monografia zawiera około pięćdziesiąt tysięcy wyników z monitoringu chemizmu gleb ornych Polski prowadzonego przez IUNG w Puławach w latach 1995–2017. Badania zmierzały w kierunku potwierdzenia możliwości oceny chemicznych właściwości poziomów próchnicznych gleb ornych na tle regionalizacji fizycznogeograficznej. W publikacji znajduje się ponad pięćdziesiąt kartogramów, które ilustrują zróżnicowanie wybranych właściwości fizycznych i ogromnej ilości chemicznych parametrów gleb ornych w granicach analizowanych regionów glebowych Polski.	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	gleby orne Polski	pl_PL
dc.subject	regiony glebowe Polski	pl_PL
dc.subject	pierwiastki chemiczne w glebach	pl_PL
dc.title	Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski	pl_PL
dc.type	Book	pl_PL
dc.page.number	178	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Fizycznej, Zakład Dynamiki Środowiska i Gleboznawstwa	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8142-472-1
dc.references	Balon J., German K., 2007, Struktura krajobrazu jako wyraz odrębności fizycznogeograficznej Bramy Krakowskiej, s. 371–381, [w:] Ostaszewska K., Szumacher I., Kulczyk S., Malinowska E. (red.) Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju, Wyd. UW, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Becher M., Kalembasa D., 2011, Frakcje azotu i węgla w poziomach próchnicznych ornych gleb brunatnoziemnych Wysoczyzny Siedleckiej. Acta Agrophysica, 18(1), s. 7–16.	pl_PL
dc.references	Becher M., Kalembasa D., Pakuła K., Malinowska E., 2013, Zasoby i jakość materii organicznej w ornych glebach płowych Wysoczyzny Siedleckiej. Acta Sci. Pol. Agricultura, 12(4), 7–17.	pl_PL
dc.references	Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z., 2004, Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 344.	pl_PL
dc.references	Bolibrzuch E., Gałczyńska B., Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Tarłowski P., Wiącek K., 1978, Oznaczanie zawartości pierwiastków śladowych oraz siarki w glebach i roślinach metodami kolorymetrycznymi i spektrometrii atomowej. IUNG Puławy, ss. 71.	pl_PL
dc.references	Branżowa Norma, 1978, Gleby i utwory mineralne – Podział na frakcje i grupy granulometryczne. PKN, BN-78/9180-11, Warszawa.	pl_PL
dc.references	CLOR, 1994, Metody pomiarów skażeń promieniotwórczych w monitoringu środowiska. Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Czuba R. (red.) i in., 1980, Metody badań laboratoryjnych w stacjach chemiczno-rolniczych. Część I. Badanie gleb. IUNG Puławy, ss. 76.	pl_PL
dc.references	DIN 38406, part 23, section 2.	pl_PL
dc.references	Dobrzański B., 1966, Gleby i ich wartość użytkowa. PWRiL, Warszawa, ss. 368.	pl_PL
dc.references	Dobrzański B., Kuźnicki F., Białousz S., 1984, Kryteria wyróżniania i przestrzenne ujęcie gleb Polski według klasyfikacji FAO. PWN Warszawa, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria D, Monografie, t. 188.	pl_PL
dc.references	Dobrzański B., Siuta J., Strzemski M., Witek T., Zawadzki S., 1972, Gleby Polski. Objaśnienia do mapy w skali 1:500 000.	pl_PL
dc.references	Dobrzański B., Zawadzki S. (red.), 1981, Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa, ss. 620.	pl_PL
dc.references	Dobrzański B., Zawadzki S. (red.), 1995, Gleboznawstwo. PWRiL Warszawa, ss. 562.	pl_PL
dc.references	Dylikowa A., 1973. Geografia Polski. Krainy geograficzne. PZWS Warszawa, ss. 816.	pl_PL
dc.references	Ensminger L.E., 1954, Some factors affecting the adsorption of sulphates by Alabama soils. Soil Sci. Soc. Am. Proc., 18, s. 259–264.	pl_PL
dc.references	German K., 1992, Typy środowiska przyrodniczego w zachodniej części Pogórza Karpackiego. Rozprawy UJ, 246, Kraków, ss. 213.	pl_PL
dc.references	German K., 2001, Fizycznogeograficzne regiony województwa małopolskiego. Folia Geogr. ser. Geogr. Oecon. 31/32, s. 9–38.	pl_PL
dc.references	Gonet S.S., 2007, Ochrona zasobów materii organicznej gleb, s. 7–29, [w:] Gonet S.S., Markiewicz M. (red.) Rola materii organicznej w środowisku. PTSH Wrocław, ss. 161.	pl_PL
dc.references	ISO 11732: 2005, Water quality – Determination of ammonium nitrogen – Method by flow analysis (CFA and FIA) and spectrometric detection, pp. 18.	pl_PL
dc.references	ISO 13395: 1996, Water quality – Determination of nitrite nitrogen and nitrate nitrogen and the sum of both by flow analysis (CFA and FIA) and spectrometric detection.	pl_PL
dc.references	ISO-11466: 1994, Jakość gleby – Ekstrakcja metali śladowych rozpuszczalnych w wodzie królewskiej.	pl_PL
dc.references	ISO 7888: 1985, Norma międzynarodowa ISO 7888. Jakość wody – Oznaczanie przewodnictwa elektrycznego właściwego. E, ss. 10.	pl_PL
dc.references	IUNG 1999, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski. Program badań i wyniki wstępne. Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa 1999, ss. 70.	pl_PL
dc.references	IUNG 2017, Raport z III etapu realizacji zamówienia „Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 2015–2017”, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, pdf, ss. 190. – dostęp na http://www.gios.gov.pl/chemizm_gleb/	pl_PL
dc.references	IUNG 500, Przestrzenna baza danych glebowych w skali 1:500 000. IUNG w Puławach	pl_PL
dc.references	Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Motowicka-Terelak T., Maliszewska-Kordybach B., Filipiak K., Krakowiak A., Pietruch C., 1995, Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa, ss. 41.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1955, Problematyka fizyczno-geograficznej regionalizacji Polski. Przegl. Geogr., 27, s. 289–309.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1959, Typy środowiska i podział regionalny. Przegl. Geogr., 19, s. 91–102.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1961, W sprawie terminologii i taksonomii jednostek regionalnych w geografii fizycznej Polski. Przegl. Geogr., 33, zeszyt 1, s. 23–38.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1965a, W sprawie fizycznogeograficznego podziału Europy w klasyfikacji dziesiętnej. Przegl. Geogr., 37, zeszyt 3, s. 539–547.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1965b, Geografia fizyczna Polski. Warszawa 1965, ss. 549.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1966, Fizycznogeograficzna regionalizacja Polski i krajów sąsiednich w systemie dziesiętnym. Referat na sympozjum w sprawie regionalizacji fizycznogeograficznej Polski i krajów sąsiednich. Zakopane, wrzesień 1966, maszynopis.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1968, Fizycznogeograficzna regionalizacja Polski i krajów sąsiednich w systemie dziesiętnym. [w:] Problemy regionalizacji fizycznogeograficznej, Prace Geogr. Inst. Geogr. PAN, 69, s. 13–42.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1974, Regiony fizycznogeograficzne. [w:] Atlas Narodowy Polski, plansza 41, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1976, Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej. PWN, Warszawa, ss. 168.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1978, Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa, ss. 463.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 1994, Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. Wyd. Nauk. PWN, Warsza-wa, ss. 340.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 441.	pl_PL
dc.references	Kondracki J., 2011, Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, ss. 468.	pl_PL
dc.references	Konecka-Betlej K., 1983, Gleby jako element środowiska geograficznego, s. 89–105 [w:] Człowiek i środowisko w pradziejach. PWN, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Kot R., 2016, Metodyka klasyfikacji fizycznogeograficznej obszaru województwa kujawsko-pomorskie-go. Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XLI, s. 43–57.	pl_PL
dc.references	Królikowski L., Adamczyk B., 1986, Album gleb Polski. PWN, Warszawa, ss. 166.	pl_PL
dc.references	Lityński T., Jurkowska H., Gorlach E., 1976, Analiza chemiczno-rolnicza, gleba i nawozy. PWN, Warszawa, ss. 330.	pl_PL
dc.references	Maliszewska-Kordybach B., Smreczak B., Klimkowicz-Pawlas A., 2009, Effects of anthropopressure and soil properties on the accumulation of polycyclic aromatic hydrocarbons in the upper layer of soils in selected regions of Poland. Applied Geochemistry, 24, p. 1918–1926.	pl_PL
dc.references	Maciejowski W., 2009, Regionalizacja fizycznogeograficzna – przeszłość czy przyszłość geografii fizycznej? Problemy Ekologii Krajobrazu, T. XXIII, 115–127.	pl_PL
dc.references	Majchrowska A., Papińska E., 2018, Weryfikacja i uszczegółowienie granic mezoregionów fizycz-nogeograficznych województwa łódzkiego na podstawie współczesnych danych przestrzennych. Prace i Studia Geograficzne, 63.1, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 93–107.	pl_PL
dc.references	Mapa gleb Polski w skali 1:500 000, 1972, Polska mapa gleb, komitet redakcyjny: B. Dobrzański, T. Witek, S. Kowaliński, L. Królikowski, F. Kuźnicki, J. Siuta, T. Skawina, M. Strzemski, R. Truszkowski, H. Uggla, F. Uhorczyk, S. Zawadzki, skala 1:500 000.	pl_PL
dc.references	Marczenko Z., 1976, Spektrofotometryczne oznaczanie pierwiastków. PWN, Warszawa, ss. 757.	pl_PL
dc.references	Marsz A., 1967, Próba regionalizacji fizycznogeograficznej wyspy Wolin. Bad. Fizj. Pol. Zach. 17, s. 59–108.	pl_PL
dc.references	Marsz A., 1974, A new method of physiographic regionalization. Questiones Geographicae, 1, s. 97–107.	pl_PL
dc.references	Miklaszewski S., 1912, Gleby Ziem Polskich ze szczególnym uwzględnieniem Królestwa Polskiego. Warszawa, ss. 232.	pl_PL
dc.references	Miklaszewski S., 1930, Gleby Polski. Warszawa, ss. 398.	pl_PL
dc.references	Mocek A. (red.), 2015, Gleboznawstwo. Wyd. Nauk. PWN, ss. 571.	pl_PL
dc.references	Musierowicz A., 1956, Gleboznawstwo ogólne. PWRiL, Warszawa, ss. 543.	pl_PL
dc.references	Musierowicz A., 1958, Gleboznawstwo szczegółowe. PWRiL, Warszawa, ss. 551.	pl_PL
dc.references	Musierowicz A., Uggla H., 1967, Gleboznawstwo leśne ogólne. PWRiL, Warszawa. ss. 303.	pl_PL
dc.references	Niewiadomski A., Tołoczko W., 2014, Characteristics of soil cover in Poland with special attention paid to the Łódź region, p. 75–99. [in:] T. Marszał i E. Kobojek (ed). Natural environment of Poland and it's protection. Łódź University Press, pp. 150.	pl_PL
dc.references	Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., 1991, Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Wyd. IOŚ, Warszawa, ss. 333.	pl_PL
dc.references	Overman R.T., Clark H.M., 1994, Izotopy promieniotwórcze – metodyka stosowana. WNT, Warszawa.	pl_PL
dc.references	Paul E. A., Clark F.E., 2000, Mikrobiologia i biochemia gleb. Wydawnictwo UMCS Lublin, ss. 400.	pl_PL
dc.references	PN-ISO 10382: 2007, Jakość gleby – Oznaczanie zawartości pestycydów chloroorganicznych i polichlorowanych bifenyli – Metoda chromatografii gazowej z detekcją wychwytu elektronów, ss. 26.	pl_PL
dc.references	Polska Norma, 1997, Gleby mineralne. Klasyfikacja. PKN, PN-R-04033, Warszawa.	pl_PL
dc.references	PTG 2009, Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych – PTG 2008. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual, 60(2), s. 5–16.	pl_PL
dc.references	PTG 1984, Przewodnik do oznaczania pojemności sorpcyjnej gleby. (Praca zbiorowa) Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Warszawa, ss. 94.	pl_PL
dc.references	Ratajski L., 1989, Metodyka kartografii społeczno-gospodarczej. PPWK, Warszawa–Wrocław, ss. 337.	pl_PL
dc.references	Richling A., 1976, Analiza struktury środowiska geograficznego i nowa metoda regionalizacji fizycznogeograficznej (na przykładzie województwa białostockiego). Rozprawy UW, 104, Warszawa, ss. 108.	pl_PL
dc.references	Roo-Zielińska E., Solon J., Degórski M., 2007, Ocena stanu przekształceń środowiska przyrodniczego na podstawie wskaźników geobotanicznych, krajobrazowych i glebowych. (Podstawy teoretyczne i przykłady zastosowań). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, PAN, Monografie, 9, ss. 316.	pl_PL
dc.references	Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 roku w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz.U. 2016, poz.1395) + Załącznik nr 1.	pl_PL
dc.references	Skłodowski P. (red.), 2014, Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii gleb. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, ss. 410.	pl_PL
dc.references	Skłodowski P., 1968, Rozmieszczenie siarki w profilach niektórych typów gleb Polski. Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual, 19(1), s. 99–119.	pl_PL
dc.references	Soil Survey Staff, 1999, Soil Taxonomy. A basic system of soil classification for making and interpreting soil surveys, 2nd edition. Agricultural Handbook, 436, Natural Resources Conservation Service, USDA, Washington DC, USA, pp. 869.	pl_PL
dc.references	Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., 2018, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, vol. 91, iss. 2, pp. 143–170 (Supplementary file).	pl_PL
dc.references	Stevenson E.J., 1994, Humus Chemistry: genesis, composition, reactions. Wiley, New York, pp. 496.	pl_PL
dc.references	Strzelecki R., Wołkowicz S., Nałęcz T., 2000, Pierwiastki promieniotwórcze a problem zagrożeń radioekologicznych w miastach regionu sudeckiego. Przegląd Geologiczny, 48(12), s. 1139–1150.	pl_PL
dc.references	Strzemski M., Siuta J., Witek T., z udziałem: Bury-Zalewskiej J., Nowosielskiego O., Słowika K., Trębskiego L., Truszkowskiej R., 1973, Przydatność rolnicza gleb Polski. PWRiL, Warszawa, ss. 285.	pl_PL
dc.references	Systematyka gleb Polski, 1974, Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual, 25(1), s. 1–148.	pl_PL
dc.references	Systematyka gleb Polski, 1989, Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual, 40(3/4), s. 1–150.	pl_PL
dc.references	Systematyka gleb Polski, 2011, Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual, 62(3), s. 1–193.	pl_PL
dc.references	Systematyka gleb Polski, 2019. Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy Klasyfikacji i Kartografii Gleb. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzy-stwo Gleboznawcze, Wrocław-Warszawa, ss. 235.	pl_PL
dc.references	Terelak H., Motowicka-Terelak T., Wróblewska E., Gawrysiak L., Pietruch C., 2001, Zawartość substancji organicznej w glebach użytków rolnych – mapa. IUNG Puławy.	pl_PL
dc.references	Terlikowski F., 1954, Gleby Polski. Roczniki Gleboznawcze, 3, s. 25–56.	pl_PL
dc.references	Trojanowski J., 1973, Przemiany substancji organicznych w glebie. PWRiL, Warszawa, ss. 331.	pl_PL
dc.references	Turski R., 1988, Charakterystyka związków próchnicznych w glebach Polski. PWN, Warszawa, ss. 69.	pl_PL
dc.references	Uggla H., 1965, Gleboznawstwo leśne szczegółowe. PWRiL, Warszawa, ss. 400.	pl_PL
dc.references	US EPA Method 7473, (SW-846): Mercury in Solids and Solutions by Thermal Decomposition, Amalgamation, and Atomic Absorption Spectrophotometry.	pl_PL
dc.references	Witek T. (red.), 1975, Rolnicza przestrzeń produkcyjna Polski w liczbach. IUNG, Puławy.	pl_PL
dc.references	Witek T. (red.), 1981, Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. IUNG Puławy, ss. 416.	pl_PL
dc.references	WRB 2006, World reference base for soil resources 2006. A framework for international classification, correlation and communication. World Soil Resources Reports, 103, IUSS-FAO, Rome 2006, pp. 128. – Bednarek R., Charzyński P., Kabała C., (tł. i red.) 2009. Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata 2006, aktualizacja 2007. Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2009, ss. 145.	pl_PL
dc.references	WRB 2015. WRB – Światowa Baza Referencyjna Zasobów Glebowych 2014 – Międzynarodowy system klasyfikacji gleb, aktualizacja 2015. Kabała C., Charzyński P., Bednarek R. (tł. i red.) Polskie Towa-rzystwo Gleboznawcze. Toruń 2015, ss. 240.	pl_PL
dc.references	Zawadzki S. (red.), 1999, Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa, ss. 560.	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8142-471-4