„Nesthäkchens Backfischzeit“ von Else Ury und die deutsche Revolution von 1918/1919

Abstract

Untersucht wird, wie der um 1920 erschienene fünfte Band der Nesthäkchen-Serie von ELSE URY typische Elemente des Backfischromans mit der Thematisierung der deutschen Revolution von 1918/1919 zu einer teils heterogenen, teils stimmigen Erzählung verbindet. Dazu wird das Konzept der Serie erläutert und als Teil der Modernisierung und Politisierung des Mädchenbuchs im späten Kaiserreich beschrieben. Die textnahe Lektüre konzentriert sich auf die bürgerliche Sicht der Revolution, den Klassenkonflikt und die Debatte um Schülerräte als den wichtigsten Aspekten dieses ‚Revolutionsromans für junge Mädchen‘.

The fifth volume of ELSE URY’S Nesthäkchen series, published around 1920, combines typical elements of the “Backfischroman” (teenage girl novel) with motifs of the German Revolution of 1918/1919 and creates a partially heterogenic and partially homogenic narrative. In this context the idea behind the entire series is presented and the way in which the series became part of the process of modernization and politicization of books for girls in the late Empire is discussed. The analysis shows how the text focuses on the revolution, class conflict, and debates on student councils from a bourgeois perspective, foregrounding them as the most important aspects of the “revolutionary novel for young girls”.

Przedmiotem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób opublikowany około 1920 roku piąty tom serii Nesthäkchen ELSE URY łączy typowe elementy Backfischroman (powieści dla dorastających dziewcząt) z tematem rewolucji niemieckiej 1918/1919, tworząc częściowo heterogeniczną, częściowo jednolitą narrację. W tym kontekście przedstawiono koncepcję serii i pokazano, w jaki sposób wpisywała się ona w proces modernizacji i upolitycznienia książek dla dziewcząt u schyłku Cesarstwa Niemieckiego. Analiza samego tekstu skupia się na burżuazyjnym spojrzeniu na rewolucję, konflikcie klasowym i debacie wokół rad uczniowskich jako najważniejszych aspektach tej ,powieści rewolucyjnej dla młodych dziewcząt’.