Is Atheism a Religion? On Socio-Anthropologic Cognitive Imperialism and Problems That Follow

Abstract

The aim of the article is to show problems of a conceptual nature with defining non-religious people, as well as some ethical consequences of these problems. In the beginning I point to the frequent phenomenon of treating atheism as a kind of religion. I identify the sources of this phenomenon in a tendency among sociologists of religion to use inclusive and functional definitions of religion. From the point of view of the researcher of non-religion and non-religiousness it is a problem. Therefore, I call for using in this context definitions of religion suggested by researched actors themselves, which often have substantive character. In research practice it usually means using self-declaration as a definitional criterion of non-religion.

Celem artykułu jest ukazanie problemów natury konceptualizacyjnej z definiowaniem osób niereligijnych oraz etycznych konsekwencji tych problemów. Na początku wskazuję na często występujące zjawisko traktowania ateizmu jako rodzaju religii. Źródeł tego faktu upatruję w spotykanej wśród socjologów religii tendencji do stosowania inkluzywnych i funkcjonalnych definicji religii. Z punktu widzenia badacza nie religii i niereligijności jest to problem, dlatego też postuluję używanie w tym kontekście definicji religii postulowanych przez samych badanych aktorów, na ogół mających charakter substancjalny. W praktyce badawczej przekłada się to na wybór autodeklaracji jako kryterium definicyjnego niereligijności.