Niepełnosprawni seniorzy – problemy operacjonalizacji pojęcia

Wojtyńska, Joanna

dc.contributor.author	Wojtyńska, Joanna
dc.contributor.editor	Całek, Grzegorz
dc.contributor.editor	Niedbalski, Jakub
dc.contributor.editor	Żuchowska-Skiba, Dorota
dc.date.accessioned	2021-01-26T08:38:07Z
dc.date.available	2021-01-26T08:38:07Z
dc.date.issued	2020
dc.identifier.citation	Wojtyńska J., Niepełnosprawni seniorzy – problemy operacjonalizacji pojęcia, [w:] Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością, G. Całek, J. Niedbalski, D. Żuchowska-Skiba (red.), WUŁ, Łódź 2020, https://dx.doi.org/10.18778/8142-757-9.17	pl_PL
dc.identifier.uri	http://hdl.handle.net/11089/33195
dc.description.abstract	Z roku na rok rośnie liczba badań i publikacji poświęconych rozmaitym kwestiom związanym z niepełnosprawnością oraz opracowań podejmujących tematykę starości i starzenia się społeczeństwa. Wciąż jednak niewiele prac i badań skupia się na specyficznych problemach niepełnosprawnych seniorów. W artykule podjęto próbę zoperacjonalizowania pojęcia starszej osoby z niepełnosprawnością, ze szczególnym uwzględnieniem definicji niepełnosprawności zaproponowanej przez WHO i definicji osoby niepełnosprawnej przyjętej przez ONZ. Przedstawiono kryteria wyznaczające tzw. progi starości, a także dokonano przeglądu kryterium wieku stosowanego w badaniach społecznych i statystycznych oraz w oficjalnych dokumentach i aktach prawnych, dotyczących polityki senioralnej. Zwrócono uwagę na różne aspekty związane z definiowaniem pojęcia niepełnosprawności i „osób niepełnosprawnych”. Przedstawiono kryteria stosowane w badaniach dedykowanych tej grupie osób oraz opracowaniach GUS. Na zakończenie zaprezentowane zostało porównanie statystyk określających populację niepełnosprawnych seniorów w zależności od przyjętego kryterium niepełnosprawności.	pl_PL
dc.description.sponsorship	Publikacja dofinansowana ze środków Polskiego Towarzystwa Socjologicznego	pl_PL
dc.language.iso	pl	pl_PL
dc.publisher	Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego	pl_PL
dc.relation.ispartof	Jak badać zjawisko niepełnosprawności. Szanse i zagrożenia założeń teoretycznych i metodologicznych studiów nad niepełnosprawnością;
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights	Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe	*
dc.rights.uri	http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/	*
dc.subject	niepełnosprawność	pl_PL
dc.subject	osoba niepełnosprawna	pl_PL
dc.subject	niepełnosprawny senior	pl_PL
dc.subject	starość	pl_PL
dc.subject	osoba starsza	pl_PL
dc.title	Niepełnosprawni seniorzy – problemy operacjonalizacji pojęcia	pl_PL
dc.type	Book chapter	pl_PL
dc.page.number	255-273	pl_PL
dc.contributor.authorAffiliation	Polskie Towarzystwo Ewaluacyjne, Polskie Towarzystwo Socjologiczne	pl_PL
dc.identifier.eisbn	978-83-8142-757-9
dc.contributor.authorBiographicalnote	Joanna Wojtyńska – ewaluatorka, badaczka społeczna, koordynatorka projektów. Absolwentka socjologii i informatyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz studiów podyplomowych z zakresu strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi w Instytucie Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „Orgmasz”. Ponadto, w ramach Międzynarodowego Studium Doktoranckiego w IO iZwP „Orgmasz”, uzyskała dyplom analityka zarządzania. Posiada wieloletnie doświadczenie badawcze oraz praktykę w zakresie zarządzania projektami. Specjalizacje ewaluacyjne: polityka społeczna, zwłaszcza w obszarze niepełnosprawności oraz edukacja i opieka zdrowotna. W latach 2009–2016 działała w Zespole Badań, Ewaluacji i Monitoringu Polskiego Forum Osób Niepełnosprawnych. Pełniła role koordynujące i badawcze w projektach na rzecz osób z niepełnosprawnością. Od roku 2007 jest członkiem Polskiego Towarzystwa Ewaluacyjnego.	pl_PL
dc.references	Anasz, Marian, Wojtyńska, Joanna, Drachal, Halina (2016). Rehabilitacja – wsparcie – inkluzja. W kierunku polityki wobec niepełnosprawności. Warszawa: PFON.	pl_PL
dc.references	Barczyński, Andrzej, Radecki, Piotr (2008). Raport z badań „Identyfikacja przyczyn niskiej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych” przeprowadzonych w ramach realizacji Partnerskiego Projektu „Kluczowa rola gminy w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych”. https://www.pfron.org.pl/fileadmin/ftp/dokumenty/EQUAL/Kluczowa_rola_gminy/Identyfikacja_przyczyn_niskiej_aktywnosci_zawodowej_ON_raport_z_badan.pdf (dostęp: 31.10.2019).	pl_PL
dc.references	De Beauvior, Simone (1996). The Coming of Age. New York: W.W. Norton & Company.	pl_PL
dc.references	Birren, James E. (1964). The Psychology of Aging. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall.	pl_PL
dc.references	Błaszczak-Banasiak, Anna, Kuruś, Magdalena, Chabiera, Anna, Nowek, Paula (red.) (2016). Dostępność wsparcia środowiskowego dla osób starszych w perspektywie przedstawicieli gmin województwa dolnośląskiego – analiza i zalecenia. Warszawa: BRPO.	pl_PL
dc.references	Błędowski, Piotr, Szatur-Jaworska, Barbara, Szweda-Lewandowska, Zofia, Kubicki, Paweł (2012). Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce. Warszawa: IPiSS.	pl_PL
dc.references	Bromley, Dennis B. (1969). Psychologia starzenia się. Przeł. Zofia Zakrzewska. Warszawa: PWN.	pl_PL
dc.references	Brzezińska, Anna Izabela, Rycielski, Piotr, Sijko, Kamil, Pluta, Jacek (2010). Informacja o projekcie. Charakterystyka systemowego projektu badawczego finansowanego ze środków Unii Europejskiej – nr WND-POKL-01.03.06-00-041/08: Ogólnopolskie badanie sytuacji, potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych.	pl_PL
dc.references	Czapiński, Janusz, Błędowski, Piotr (2014). Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza Społeczna 2013. Raport tematyczny. Warszawa: MPiPS i CRZL.	pl_PL
dc.references	Czapiński, Janusz, Panek, Tomasz (2015). Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.	pl_PL
dc.references	Duda, Krzysztof (2013). Proces starzenia się. W: Anna Marchewka, Zbigniew Dąbrowski, Jerzy A. Żołądź (red.). Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 1–32.	pl_PL
dc.references	Dzienio, Kazimierz (1974). Zasoby ludności w wieku ponad 60 lat w roku 2030. W: Edward Rosset. Problemy ludzi starych w Polsce. Warszawa: PWE, s. 51–56.	pl_PL
dc.references	Frąckiewicz, Lucyna (2007). Starość jako problem społeczno-ekonomiczny. W: Lucyna Frąckiewicz (red.). W obliczu starości. Katowice: ROPS Województwa Śląskiego, s. 17–38.	pl_PL
dc.references	Gąciarz, Barbara (2014). Model społeczny niepełnosprawności jako podstawa zmian w polityce społecznej. W: Barbara Gąciarz, Seweryn Rudnicki (red.). Polscy Niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej. Kraków: Wydawnictwa AGH, s. 17–43.	pl_PL
dc.references	Giermanowska, Ewa (red.) (2007). Młodzi niepełnosprawni o sobie. Rodzina, edukacja, praca. Warszawa: ISP.	pl_PL
dc.references	GUS (1985). Sytuacja bytowa ludzi starszych w 1985 r. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (1990). Sytuacja bytowa ludzi starszych w 1989 r. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (2016a). Ludność w wieku 60 lat i więcej. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (2016b). Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (2017a). Jakość życia osób starszych w Polsce na podstawie wyników Badania spójności społecznej 2015. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	GUS (2017b). Jakość życia w Polsce w 2015 r. Wyniki badania spójności społecznej. Warszawa: GUS.	pl_PL
dc.references	Halik, Janusz (red.) (2002). Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa. Warszawa: ISP.	pl_PL
dc.references	Kilian, Marlena (2009). Geragogika specjalna w dobie starzenia się społeczeństw. W: Marzena Dycht, Lidia Marszałek (red.). Dylematy (niepełno)sprawności – rozważania na marginesie studiów kulturowo-społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, s. 316–341.	pl_PL
dc.references	Łobożewicz, Tadeusz (1991). Stan i uwarunkowania aktywności ruchowej ludzi w starszym wieku w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo AW F.	pl_PL
dc.references	Mossakowska, Małgorzata, Szybalska, Aleksandra, Błędowski, Piotr (2012). Geneza, cele i zakres badania. W: Małgorzata Mossakowska, Andrzej Więcek, Piotr Błędowski (red.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne, s. 27–44.	pl_PL
dc.references	ONZ (1982). Międzynarodowy Plan Działań w sprawie Starzenia się. Nowy Jork: ONZ.	pl_PL
dc.references	ONZ (1991). Zasady Działania na Rzecz Osób Starszych, Rezolucja nr 46/91. Nowy Jork: ONZ.	pl_PL
dc.references	ONZ (2002). Międzynarodowy Plan Działania w Kwestii Starzenia się (Plan Madrycki). Nowy Jork: ONZ.	pl_PL
dc.references	Pentor Research International (2009). Badanie wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność zawodową osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. http://www.pfron.org.pl/instytucje/badania-i-analizy-naukowe/pozostale-badania-i-analizy-pfron/ (dostęp: 31.10.2019).	pl_PL
dc.references	PFRON (2018). Diagnoza potrzeb i oczekiwań osób z niepełnosprawnością w zakresie kompetencji specjalistów ds. zarządzania rehabilitacją. Raport metodologiczny. http://ips.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2018/02/Raport_Metodologiczny_Diagnoza-_potrzeb.pdf (dostęp: 31.10.2019).	pl_PL
dc.references	Piotrowski, Jerzy (1973). Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie. Warszawa: PWN.	pl_PL
dc.references	Rembowski, Józef (1984). Psychologiczne problemy starzenia się człowieka. Warszawa– Poznań: PWN.	pl_PL
dc.references	Sochańska-Kawiecka, Marzena, Kołakowska-Seroczyńska, Zuzanna, Zielińska, Dorota, Makowska-Belta, Edyta, Ziewiec, Piotr (2017). Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. http://www.pfron.org.pl/instytucje/badania-i-analizy-naukowe/raport-koncowy-z-badania-potrzeb-osob-niepelnosprawnych/ (dostęp: 31.10. 2019).	pl_PL
dc.references	Susułowska, Maria (1989). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: PWN.	pl_PL
dc.references	Synak, Brunon (red.) (2002). Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo UG.	pl_PL
dc.references	Szatur-Jaworska, Barbara (2000). Ludzie starzy i starość w polityce społecznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza AS PRA-JR.	pl_PL
dc.references	TNS OBO P (2010). Zadowolenie osób niepełnosprawnych z pracy. Raport. http://www.pfron.org.pl/instytucje/badania-i-analizy-naukowe/pozostale-badania-i-analizy-pfron/ (dostęp: 31.10.2019).	pl_PL
dc.references	WHO (2002). Active Ageing: A Policy Framework. Geneva. https://www.who.int/ageing/publications/active_ageing/en/ (dostęp: 31.10.2019).	pl_PL
dc.references	WHO (2014). Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia. Warszawa: CSIOZ .	pl_PL
dc.references	Wieczorowska-Tobis, Katarzyna (2011). Specyfika pacjenta starszego. W: Katarzyna Wieczorowska- Tobis, Tomasz Kostka, Adrianna Maria Borowicz (red.). Fizjoterapia w geriatrii. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 18–27.	pl_PL
dc.references	Wizner, Barbara, Skalska, Anna, Klich-Rączka, Alicja, Piotrowicz, Karolina, Grodzicki, Tomasz (2012). Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku. W: Małgorzata Mossakowska, Andrzej Więcek, Piotr Błędowski (red.). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne, s. 81–94.	pl_PL
dc.references	Wojszel, Zyta Beata (2009). Geriatryczne zespoły niesprawności i usługi opiekuńcze w późnej starości. Analiza wielowymiarowa na przykładzie wybranych środowisk województwa podlaskiego. Białystok: TransHumana.	pl_PL
dc.references	Zych, Adam A. (2001). Słownik gerontologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.	pl_PL
dc.references	Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz.U. 2012, poz. 1169).	pl_PL
dc.references	Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. 2003, nr 139, poz. 1328).	pl_PL
dc.references	Uchwała nr 237 Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020 (M.P. 2014, poz. 52).	pl_PL
dc.references	Uchwała nr 34 Rady Ministrów z dnia 17 marca 2015 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego Senior-WIGOR na lata 2015–2020 (M.P. 2015, poz. 341).	pl_PL
dc.references	Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych (Dz.U. 2015, poz. 1705).	pl_PL
dc.identifier.doi	10.18778/8142-757-9.17