Pokaż uproszczony rekord

dc.contributor.authorSztyber, Radosław
dc.contributor.editorGałkowski, Artur
dc.contributor.editorGliwa, Renata
dc.date.accessioned2020-12-04T11:15:18Z
dc.date.available2020-12-04T11:15:18Z
dc.date.issued2015
dc.identifier.citationSztyber R., Wokół wybranych propozycji nazewniczych Dembołęckiego w świetle idei Wywodu jedynowłasnego państwa świata, [w:] Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, Gałkowski A., Gliwa R. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015, s. 345-358, doi: 10.18778/7969-626-0.32pl_PL
dc.identifier.isbn978-83-7969-626-0
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/32727
dc.description.abstractThis paper is an attempt of presenting some linguistic games introduced by Dembołęcki in his most known book from 1633. It has been widely criticized for centuries but as it seems – wrongly or perhaps even rightly, nevertheless because of improper reasons. There are a lot of various indications suggesting that Dembołęcki was a hypocrite who praised Polish nation in showy manner and only outwardly for – in fact – he denounced obvious defects of the noblemen society. The Dembołęcki’s concepts place Poles on the top of nations – in many aspects, as i.a. the oldest people of the globe that should mean possibility of regaining apparently lost rights to rule the whole world. Such an exaggeration must arouse suspicions. The doubts may be also confirmed by peculiar neologisms provided with in the treaty. They appear to be infantile and primitive. Their forms and soundings are thought to reveal “Polish” origins of everything and the entire mankind. However, when analyzing them they become just invented words proving a particular, ideological thesis. For show. There is no need to believe in insinuations stating that e.g. the Greek polis, similar to the name of Dembołęcki’s compatriots, indicates Polish cities all over the world. There is no need to believe in sentences glorifying Poles thanks to their mythological ancestor Pollux, the adopted ancestor, the same with biblical Gog and identical with him… Baal, as the writer tried to prove. And finally, there is no need to believe that Sigismund III Vasa, a king of Poland, was a successor of Polish superiority since he was imported from Sweden. Dembołęcki, often confabulating (in this case), created an illusion of truth, supported with lexical “discoveries” revealing alleged sense of well-known and common words. Some of them are ecscerpted, described and discussed in this paper. What is interesting, the author has never identified himself with the opinions printed in Treatise; in a cryptogram contained in the only one poem of the book (ending it) he confessed he did not trust his pen’s ink. Besides he opened the main part of his “studies” with a meaning headline: “historical”, which had been earlier defined as… just a prattle. These naming proposals of Dembołęcki shall have become the author’s most innovative and tendentious offers in his persuasive (propaganda to the highest degree) strategy. And language in general and its features must be considered to be one of more effective instrument of his argumentation. Auxiliary – as M. Kochańska convinced, therefore its actual value should be decreased for the all divagations by Dembołęcki nowadays estimated with the lowest notes.pl_PL
dc.description.sponsorshipUdostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherWydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofGałkowski A., Gliwa R. (red.), Mikrotoponimy i makrotoponimy w komunikacji i literaturze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015;
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectWojciech Dembołęckipl_PL
dc.subjectliteratura barokupl_PL
dc.subjectetymologiapl_PL
dc.subjectmegalomania narodowapl_PL
dc.titleWokół wybranych propozycji nazewniczych Dembołęckiego w świetle idei Wywodu jedynowłasnego państwa światapl_PL
dc.title.alternativeAround Chosen Dembołęcki’s Naming Proposals in the Light of the Treatise [on the Only True Country of the World’s] Ideaspl_PL
dc.typeBook chapterpl_PL
dc.page.number345-358pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Zielonogórskipl_PL
dc.identifier.eisbn978-83-7969-627-7
dc.referencesAdalberg Samuel, 1889–1894, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa.pl_PL
dc.referencesBekanus Johannes Goropius, 1580, Opera Ioannis Goropii Becani [...] Hermathena – Hieroglyphica – Vertumnus – Gallica – Francica – Hispanica, wyd. Laevinus Torrentius, Antwerpia.pl_PL
dc.referencesBentkowski Feliks, 1814, Historia literatury polskiej, t. 1, Warszawa–Wilno.pl_PL
dc.referencesBerosus, 1659, Berosi Sacerdotis Chaldaici antiquitatum libri quinque, Johannes Annius, Wittemberg.pl_PL
dc.referencesBystroń Jan Stanisław, 1980, Megalomania narodowa, [w:] Jan Stanisław Bystroń, Tematy, które mi odradzano, oprac. i wstęp Leszek Stomma, Warszawa, 277–313.pl_PL
dc.referencesCeltis Konrad, 1985, O mrozie sarmackim, [w:] Antonina Jelicz (oprac. i wstęp), Antologia poezji polsko-łacińskiej (1470–1543), Szczecin.pl_PL
dc.referencesCieślak Stanisław, 2007, O tym, że najdawniejsze jest Królestwo Polskie, a język słowieński pierwotnym językiem świata, „Lignum Vitae” 8, 273–294.pl_PL
dc.referencesCurtius Ernst Robert, 1997, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. Andrzej Borowski, Kraków.pl_PL
dc.referencesDembołęcki Wojciech, 1623, Przewagi elearów polskich, Poznań.pl_PL
dc.referencesDembołęcki Wojciech, 2012, Wywód jedynowłasnego państwa świata, Zielona Góra, 277–422.pl_PL
dc.referencesEco Umberto, 2011, Cmentarz w Pradze, przeł. Krzysztof Żaboklicki, Warszawa.pl_PL
dc.referencesFlawiusz Józef, 2001, Dawne dzieje Izraela, tłum. Zygmunt Kubiak, Jan Radożycki, Eugeniusz Dąbrowski, Witold Malej (wstęp), Jan Radożycki (komentarz), Warszawa.pl_PL
dc.referencesGenebrard Gilbert, 1599, Gilberti Genebrardi Theologi Parisiensis, Divinarum, Hebraicarumque literarum professoris regii, Aquensis Archiepiscopi, Chronographiae libri quator [...], Lyon.pl_PL
dc.referencesHerodot, 2008, Dzieje, tłum. i oprac. Seweryn Hammer, Warszawa.pl_PL
dc.referencesHieronim św., 1884, S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Liber de nominibus Hebraicis, t. 23, Paryż (Patrologia Latina).pl_PL
dc.referencesHussowski Mikołaj, 1952, Pieśń o żubrze, [w:] Marian Plezia (oprac. i wstęp), Najstarsza poezja polsko-łacińska (do połowy XVI wieku), Kraków.pl_PL
dc.referencesIzydor św., 1911, Isidori Hispalensis episcopi Etymologiarum sive originum libri XX, Wallace Martin Lindsay , t. 1 (ks. 1–10), Oxford.pl_PL
dc.referencesJurewicz Kamil, 2007, Wojciech Dębołęcki i jego „Wywód...”, „Terminus” 1 (16), 279–335.pl_PL
dc.referencesJustynus Marek Junianus, 1988, Zarys dziejów powszechnych starożytności na podstawie Pompejusza Trogusa [z dodaniem prologów], Ignacy Lewandowski (przeł., wstęp i oprac.), Warszawa.pl_PL
dc.referencesKochańska Maria, 1956, Ksiądz Wojciech Dembołęcki z Konojad, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, t. 1, Seria A, nr 2, 101–143.pl_PL
dc.referencesKochowski Wespazjan, 1991, Parenesis do Korony Polskiej i W[ielkiego] Ks[ięstwa] L[itewskiego] z prognostykiem dobrej nadzieje, [w:] Maria Eustachiewicz (wstęp i oprac.), Wespazjan Kochowski. Utwory poetyckie (wybór), Kraków.pl_PL
dc.referencesKopaliński Władysław, 2003, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa.pl_PL
dc.referencesKrasicki Ignacy, 1775, Myszeidos, Warszawa.pl_PL
dc.referencesOgonowski Zbigniew, 1979, Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, cz. 1, wstęp, wyb. i oprac. Zbigniew Ogonowski, Warszawa.pl_PL
dc.referencesOpaliński Krzysztof, 1953, Satyry, Lech Eustachiewicz (wstęp i oprac.), Wrocław.pl_PL
dc.referencesPokrzywniak Józef Tomasz, 1995, Ignacy Krasicki, Poznań.pl_PL
dc.referencesPuzynina Jadwiga, 1955, Ze staropolskich teorii pochodzenia narodu i języka polskiego (Wojciech Dembołęcki), „Poradnik Językowy” 10, 368–378.pl_PL
dc.referencesSchedel Hartmann, 1493, Kronika świata, Norymberga.pl_PL
dc.referencesSłownik łacińsko-polski, 1962, red. Marian Plezia, t. 2, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSzczerbicka-Ślęk Ludwika, 1973, W kręgu Klio i Kalliope, Wrocław 1973.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 1999, „Banialuki” i „ambaje”, czyli o pseudoetymologicznej pochwale elearów (lisowczyków), „Studia i Materiały” XLVI, Filologia Polska 10, red. Jerzy Brzeziński, Zielona Góra, 123–142.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 2010, Do zoila nie-zoila, bo Gryzosława, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna, Historia Literatury” 5, 42–61.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 2011a, Uszlachetnianie prawdy w „Przewagach elearów polskich”, Analecta Literackie i Językowe, t. 2, Proza staropolska, red. Krystyna Płachcińska i Marcin Bauer, Łódź, 191–209.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 2011b, Wojciech Dembołęcki o lisowczykach wierszem i prozą (1620–1621), Warszawa.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 2012a, „Skądże to zbłaźnienie świata?” Wojciecha Dembołęckiego „Wywód jedynowłasnego państwa świata”, Zielona Góra.pl_PL
dc.referencesSztyber Radosław, 2012b, Z Lelum Polelum przez wieki w stronę rodzimej teorii etnogenetycznej z 1633 roku, „Literatura Ludowa”, 3–20.pl_PL
dc.referencesTuwim Julian, 1950, Pegaz dęba, czyli panopticum poetyckie, Kraków.pl_PL
dc.referencesUlewicz Tadeusz, 2006, Sarmacja. Zagadnienie sarmatyzmu w kulturze i literaturze polskiej, Kraków.pl_PL
dc.referencesWiszowaty Andrzej, 1977, Wiersze Andrzeja Wiszowatego do księdza Dębołęckiego, starożytność języka polskiego nad wszystkie całego świata narody wywodzącego, [w:] Poeci polskiego baroku, wstęp, wyb. i oprac. Jadwiga Sokołowska, Kazimiera Żukowska, t. 1, Warszawa, 591–593.pl_PL
dc.referencesZiomek Jerzy, 1995, Renesans, Warszawa.pl_PL
dc.identifier.doi10.18778/7969-626-0.32


Pliki tej pozycji

Thumbnail
Thumbnail
Thumbnail

Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach

Pokaż uproszczony rekord

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe