dc.contributor.author | Piekarski, Jacek | |
dc.contributor.editor | Piekarski, Jacek | |
dc.contributor.editor | Urbaniak-Zając, Danuta | |
dc.contributor.editor | Pasikowski, Sławomir | |
dc.date.accessioned | 2020-01-24T17:20:14Z | |
dc.date.available | 2020-01-24T17:20:14Z | |
dc.date.issued | 2019 | |
dc.identifier.citation | Piekarski J., Krytyka metodologiczna jako praktyka tworzenia wiedzy (dziedziny problemowe – próba rekonstrukcji), [w:] Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając, S. Pasikowski (red.), WUŁ, Łódź 2019, doi: 10.18778/8142-715-9.02. | pl_PL |
dc.identifier.isbn | 978-83-8142-715-9 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/31286 | |
dc.description.abstract | The aim of the study is to reconstruct various ways of understanding methodological critique as a practice of knowledge creation and to indicate, revealed in connection with the reconstruction, the possibility of identifying cognitive obstacles that arise in this practice. Methodological critique is understood as a kind of practice – a field of thinking and acting – related to the experience and rationalization of the gap between the obviousness (faith) and the uncertainty of beliefs about reality. Various ways of formulating critique, related to the treatment of critique as the value underlying the ideal of rationality of science as well as a communication strategy, are discussed. Different ways of understanding critique legitimated under the distinguished concepts of methodology (as the theory of the application of laws of logic in various areas of research and a specialized discipline concerning the place of science in the system of human knowledge), are also discussed. On this basis, the possibilities of practicing a ‘critical methodology’, designed as a study of methods for criticizing scientific practice in a changing cultural framework, are considered. In connection with the identified processes of their change (institutionalization of science, corporatization and networking of research), patterns of practicing critique justified by methodological premises (dogmatism, conventionalism and tactical discretion) were reconstructed and confronted with cultural patterns of critique formed on their basis (inhibition, tolerantism and presentism). | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartof | Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy; | |
dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ | * |
dc.subject | methodology | pl_PL |
dc.subject | critique | pl_PL |
dc.subject | methodological critique | pl_PL |
dc.subject | patterns of practicing scientific critique | pl_PL |
dc.title | Krytyka metodologiczna jako praktyka tworzenia wiedzy (dziedziny problemowe – próba rekonstrukcji) | pl_PL |
dc.type | Book chapter | pl_PL |
dc.page.number | 15-64 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu, Katedra Badań Edukacyjnych | pl_PL |
dc.identifier.eisbn | 978-83-8142-716-6 | |
dc.references | Afeltowicz, Ł. (2012). Modele artefakty, kolektywy. Toruń: Wydawnictwo UMK. | pl_PL |
dc.references | Amsterdamski, A. (1994). Tertium non datur? Szkice i polemiki. Warszawa: PWN. | pl_PL |
dc.references | Antonowicz, D., Brzeziński, J. (2013). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017, Nauka, 4, 51–85. | pl_PL |
dc.references | Bereźnicki, F. (2015). Praca licencjacka i magisterska z pedagogiki, psychologii i socjologii. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. | pl_PL |
dc.references | Bocheński, J. (1993). Współczesne metody myślenia. Poznań: W Drodze. | pl_PL |
dc.references | Brzeziński, J. (1997). Reflections on the University (s. 201–219). W: J.M. Brzeziński, L. Nowak (eds.), The Idea of the University, Amsterdam–Atlanta: GA: Rodopi. | pl_PL |
dc.references | Bytniewski, P. (2014). Filozofia nauk, czyli epistemologiczne pożytki z historii poznania naukowego. Filozofia i Nauka. Studia Filozoficzne i Interdyscyplinarne, 2, 113–134. | pl_PL |
dc.references | Carr, W. (2010). Filozofia, metodologia i badania w działaniu (s. 29–44). W: H. Červinková, D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW. | pl_PL |
dc.references | Collins, H., Pinch, T. (1991). Golem, czyli co trzeba wiedzieć o nauce. Warszawa: CIS. | pl_PL |
dc.references | Dewey, J. (1988). Jak myślimy. Warszawa: PWN. | pl_PL |
dc.references | Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. Warszawa: PIW. | pl_PL |
dc.references | Filipowicz, S. (2012). Krytyka. Imponderabilia i strategia. Nauka, 2, 33–42. | pl_PL |
dc.references | Finocchiaro, M. (1979). Methodological Criticism and Critical Methodology. Journal for General Philosophy of Science, 10(2), 363–374. | pl_PL |
dc.references | Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | pl_PL |
dc.references | Giddens, A. (2003). Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Poznań: Zysk i S-ka. | pl_PL |
dc.references | Goćkowski, J. (2001). Krytyka naukowa a reguły gry o prawdę naukową. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2(18), 73–82. | pl_PL |
dc.references | Grabski, M.W. (2009). Uczciwość i wiarygodność nauki. Nauka, 2, 37–59. | pl_PL |
dc.references | Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Kraków: Znak. | pl_PL |
dc.references | Hałas, E. (2011). Refleksyjność jako zasada i problem teorii społecznej. Zagadnienia Naukoznawstwa, 2(188), 191–202. | pl_PL |
dc.references | Kemmis, S. (2010). Teoria krytyczna i uczestniczące badania w działaniu (s. 45–88). W: H. Červinková, D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane. Wrocław: Wydawnictwo DSW. | pl_PL |
dc.references | Kleszcz, R. (1998). O racjonalności. Studium epistemologiczno-metodologiczne. Łódź: Wydawnictwo UŁ. | pl_PL |
dc.references | Kmita, J. (1971). Z metodologicznych problemów interpretacji humanistycznej. Warszawa: PWN. | pl_PL |
dc.references | Kmita, J. (1987). Abstrakcja. W: Z. Cackowski, J. Kmita, K. Szaniawski, P. Smoczyński (red.), Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny. Wrocław: Ossolineum. | pl_PL |
dc.references | Koj, L. (1993). Wątpliwości metodologiczne. Lublin: Wydawnictwo UMCS. | pl_PL |
dc.references | Kowalewski, J. (2010). Zwroty badawcze jako zjawisko semiotyczne (s. 61–84). W: J. Kowalewski, W. Piasek (red.), „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty kulturowe i społeczno- instytucjonalne. Olsztyn: Colloquia Humaniorum. | pl_PL |
dc.references | Kubinowski, D. (2013). Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Lublin: Makmed. | pl_PL |
dc.references | Lave, J. (1988). Cognition in Practice: Mind, Mathematics and Culture in Everyday Life. Cambridge: Cambridge University Press. | pl_PL |
dc.references | Lipowicz, M. (2015). Filozofia kultury i życia Ludwiga Wittgensteina – droga alternatywna do ponowoczesności. Kwartalnik Filozoficzny, XLII(4), 21–43. | pl_PL |
dc.references | Malewski, M. (2012). Metodologia badań społecznych – ortodoksja i refleksyjność. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(60), 29–45. | pl_PL |
dc.references | Nizińska, A. (2012). Uspołecznienie studentów – uspołecznienie uniwersytetów. Szkoły wyższe jako instytucjonalne środowiska edukacyjne. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(60), 115–126. | pl_PL |
dc.references | Nowak-Posadzy, K. (2014). Krytyka refleksywna w badaniach nad praktyką zawodową i organizacyjną. Studia Metodologiczne, 32, 165–180. | pl_PL |
dc.references | Piasek, W. (2010). Pojęcie „zwrotu” badawczego jako zjawiska kulturowego w kontekście „sporu o kulturę” (s. 85–104). W: J. Kowalewski, W. Piasek (red.), „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty kulturowe i społeczno-instytucjonalne. Olsztyn: Colloquia Humaniorum. | pl_PL |
dc.references | Piekarski, J. (2008). Kryteria waloryzacji praktyki badawczej – o warunkach zmiany i potrzebie dyskusji. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(43), 27–59. | pl_PL |
dc.references | Piekarski, J. (2015). Korporacyjna poprawność w kulturze akademickiej. Uwagi o etyczności praktyki (s. 185–216). W: M. Kafar, A. Kola (red.), Etyczno-moralne aspekty „praktyk humanistycznych”. Toruń–Łódź: Colloquia Humaniorum. | pl_PL |
dc.references | Piekarski, J. (2017). Perspektywa uczestnicząca w badaniach empirycznych – zarys tematyczny. Przegląd Badań Edukacyjnych, 25(2), 267–299. | pl_PL |
dc.references | Pomorski, J. (1987). Paradygmatyczna struktura historiografii współczesnej. Przegląd Humanistyczny, 10, 84–85. | pl_PL |
dc.references | Rubacha, K. (2013). Metodologiczna analiza praktyki badań pedagogicznych (s. 69–80). W: T. Bauman (red.), Praktyka badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. | pl_PL |
dc.references | Siemek, M.J. (1988). Poznanie jako praktyka (prolegomena do przyszłej epistemologii) (s. 9–24). W: M.J. Siemek, Marksizm w kulturze filozoficznej XX wieku. Warszawa: PWN. | pl_PL |
dc.references | Siemek, M.J. (1998). Poznanie jako praktyka. W: M.J. Siemek, Hegel i filozofia. Warszawa: Oficyna Naukowa. | pl_PL |
dc.references | Sikora, M. (1997). Problemy interpretacji w metodologii nauk empirycznych, t. XXXIX. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM w Poznaniu. | pl_PL |
dc.references | Sikora, M. (2015). Metodologiczne problemy procedur badawczych współczesnej nauki i techniki. Filo-Sofija, 29, 17–28. | pl_PL |
dc.references | Sobota, A. (2014). Nieuczciwe chwyty w dyskusji naukowej. Folia Iuridica Wratislaviensis, 3(2), 107–122. | pl_PL |
dc.references | Solska, E. (2008). Zmierzch kultury uniwersytetu? (s. 73–87). W: K. Leja (red.), Społeczna odpowiedzialność uczelni. Gdańsk: Politechnika Gdańska. | pl_PL |
dc.references | Sternberg, R.J. (red.) (2011). Recenzowanie prac naukowych w psychologii. Warszawa: Paradygmat. | pl_PL |
dc.references | Sünker, H. (2010). Nowe spojrzenie na ideę uniwersytetu. Edukacja (Bildung), polityka a społeczeństwo (s. 191–204). W: J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając (red.), Innowacje w edukacji akademickiej. Szkolnictwo wyższe w procesach zmiany. Łódź: Wydawnictwo UŁ. | pl_PL |
dc.references | Szacki, J. (1981). Historia myśli socjologicznej (t. 2). Warszawa: PWN. | pl_PL |
dc.references | Szarota, Z., Szloska, F. (red.) (2013). Interdyscyplinarność pedagogiki i jej subdyscypliny. Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji. | pl_PL |
dc.references | Szwabowski, O. (2013). Neoliberalna restrukturyzacja fabryki edukacyjnej (s. 79–107). W: M. Czerepaniak-Walczak (red.), Fabryki dyplomów czy universitas? O „nadwiślańskiej wersji przemian w edukacji akademickiej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. | pl_PL |
dc.references | Świadomość krytyki. Ankieta „Wielogłosu” (2011). Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ, 1(9), 7–45. | pl_PL |
dc.references | Tuchańska, B. (2010). Zgoda (powszechna) w nauce. Czy we współczesnych rozważaniach nad nauką potrzebne jest nam pojęcie konsensu? Nauka, 1, 67–86. | pl_PL |
dc.references | Walzer, M. (2002). Interpretacja i krytyka społeczna. Warszawa: Aletheia. | pl_PL |
dc.references | Wawrzyniak, J. (2005). Aksjologiczność i etyczność nauk społecznych (s. 64–66). W: K. Zamiara (red.), Etyczne aspekty badań społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. | pl_PL |
dc.references | Wąsik, Z. (2016). Epistemologia i rzeczywistość w podejściu Gregoryʼego Batesona do wiedzy (s. 292–293). W: M. Jaworska-Witkowska, L. Witkowski (red.), Humanistyczne wyzwania ekologii umysłu: Gregory Bateson w Polsce. Warszawa: Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi. | pl_PL |
dc.references | Zamiara, K. (2011), Droga twórcza Jerzego Kmity jako sekwencja przesunięć problemowych. Filo-Sofija, 12(1), 109–127. | pl_PL |
dc.references | Zybertowicz, A. (2001). Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. Kultura i Historia, 1, 5–6. | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.18778/8142-715-9.02 | |