Przestrzenna analiza kapitału ludzkiego w obszarze zdrowia w Polsce w powiązaniu z sytuacją społeczno‑ekonomiczną w regionach

Abstract

The aim of the article is to measure the human capital resources defined in the area of health and to diagnose its structure. It was attempted also to assess its spatial distribution, as well as to examine the relationship between the health capital and the level of socio‑economic development. The selected taxonomic hierarchisation methods (pointless) and classification of multi‑feature objects were used. The assumption about spatial disproportions in the level of health capital (HCSIH) was verified, as well as the positive relation between the level of health capital (HCSIH) and the level of socio‑economic development (LHDI) was also examined. The results confirm the spatial disproportions of the health capital in Poland, and the differentiation its structure, visible between regions. Also noticeable are the effects of polarization: center‑periphery. The results of statistical tests positively verify the tested hypothesis about the existing positive relation between the level of health capital of the (HCSIH) and the level of development (LHDI) of a given unit, whereby the strength of the relationship is assessed at the level at most medium. The analysis was carried out at the poviat level in Poland. The Central Statistical Office Local Data Bank, National Census 2011 (NSP) and data on LHDI from the National Report on Social Development Poland 2012 UNDP were the main data source.

Celem artykułu jest pomiar i diagnoza struktury zasobów kapitału ludzkiego definiowanego w obszarze zdrowia. Podjęto próbę oceny jego przestrzennego rozmieszczenia, a także zbadano związek między kapitałem zdrowotnym a poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego. W badaniu wykorzystano wybrane taksonomiczne metody hierarchizacji (bezwzorcowe) oraz klasyfikacji obiektów wielocechowych. W efekcie każdemu obiektowi (jednostce terytorialnej) przypisano miarę syntetyczną – tzw. względny wskaźnik poziomu kapitału ludzkiego definiowanego w obszarze jakości zdrowia (WSKLz). Weryfikacji poddano założenie o występujących dysproporcjach w poziomie kapitału zdrowotnego WSKLz i o jego zróżnicowanej strukturze oraz o istniejącym dodatnim związku między poziomem kapitału zdrowotnego WSKLz a poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego danej jednostki wyrażonego miarą LHDI. Wyniki badań potwierdzają, że przestrzeń społeczno‑ekonomiczna w Polsce wykazuje cechy zróżnicowania zarówno pod względem samego poziomu kapitału zdrowia, jak i jego cech strukturalnych. Zauważalne są pewne prawidłowości w rozkładzie przestrzennym tego zasobu w układzie międzyregionalnym i w układzie centrum–peryferie. Wyniki testów statystycznych pozytywnie weryfikują hipotezę o istniejącym dodatnim związku między poziomem kapitału zdrowia WSKLz a poziomem rozwoju danej jednostki LHDI, przy czym siłę związku ocenia się na poziomie co najwyżej średnim. Analizę empiryczną przeprowadzono na poziomie powiatów w Polsce. Główne źródła danych to: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, Narodowy Spis Powszechny 2011 (NSP) oraz dane dotyczące poziomu rozwoju lokalnego LHDI pochodzące z Krajowego Raportu o Rozwoju Społecznym. Polska 2012.