Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju rolnictwa ekologicznego w gminach województwa łódzkiego

Abstract

The paper analyses the spatial diversification of organic farming development in the gminas of the Lodzkie voivodeship in years 2008–2016. The level of the studied phenomenon was defined by a synthetic measure based on the zero unitarization method. The spatial interactions with using the Moran’s I statistics were also examined. These spatial links may result from natural conditions, range of the agricultural area, subsidies or gminas cooperation. Data was obtained from the Main Inspectorate of Trade Quality of Agricultural and Food Products and the Central Statistical Office. The presented phenomenon was described by 28 sub measurements, which determined the ecological crop cultivation, animal maintenance and eco‑production. Despite the gminas have an enormous potential in organic production, the region is characterised by a large diversity of the phenomenon and the lack of visible trends in the development of this agricultural system. The strengths of the eco‑agriculture of Lodzkie are, e.g. ecological cultivation of fruit trees and shrubs, production of grass, cultivation of feed cereals and plants, cattle breeding for meat and milk, pigs and meat production. The values of the synthetic measure distinguished high potential gminas, e.g. Krzyżanów, Grabów, Wielgomłyny and Nieborów. Finally, the statistically significant spatial relations were also detected. The key units creating in the space a high‑high cluster of the phenomenon were, e.g. Żarnów, Klonowa, Ładzice, Paradyż, Tuszyn and Dalików.

W artykule przedstawiono wyniki analizy przestrzennego zróżnicowania rozwoju rolnictwa ekologicznego w gminach województwa łódzkiego w latach 2008–2016. Poziom badanego zjawiska określono syntetycznym miernikiem rozwoju, skonstruowanym na podstawie metody unitaryzacji zerowanej. Oceniono również występowanie przestrzennych powiązań międzygminnych z użyciem statystyk Morana I. Zależności te mogą wynikać między innymi z uwarunkowań przyrodniczych, zajmowanej powierzchni obszaru rolniczego, dostępu do dotacji, dopłat czy też podejmowanej współpracy międzyregionalnej. Dane do analizy pozyskano z Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno‑Spożywczych oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Skonstruowano 28 wskaźników cząstkowych opisujących ekologiczną uprawę roślin, utrzymanie zwierząt oraz produkcję. Mimo ogromnego potencjału gmin w produkcji i przetwórstwie ekologicznym w regionie ma miejsce duże zróżnicowanie poziomu zjawiska, brakuje również wyraźnych tendencji w rozwoju tego systemu gospodarowania. Potencjalnymi kierunkami rozwoju są: ekologiczna uprawa drzew i krzewów owocowych, produkcja masy zielonej z pastwisk i łąk, uprawa zboża i roślin na paszę, hodowla bydła na mięso i mleko, trzody chlewnej oraz produkcja mięsa. Na podstawie syntetycznej miary rozwoju wskazano gminy wyróżniające się pod względem poziomu analizowanego zjawiska, między innymi Krzyżanów, Grabów, Wielgomłyny, Nieborów. Analizując poziom zmiennej, wykryto również statystycznie istotne zależności przestrzenne. Kluczowymi jednostkami tworzącymi w przestrzeni klastry wysokich wartości zmiennej były gminy: Żarnów, Klonowa, Ładzice, Paradyż, Tuszyn i Dalików.