Poza linią frontu Łódź końca 1914 roku – wybrane refleksje

Abstract

In the article the author presents the life of the citizens of Łódź in Autumn 1914 when, initially, war was taking place in the distance and when a front moved to the city boarder. Withdrawals of the Russian authorities and their continuous coming back resulted in chaos, panic and a disorientation of the people living in the city. Additionally, it faced couple incursions of the German army during the times of war but still before the outburst of one of the most severe battles known as the Battle of Łódź. Russian authorities were becoming more rigorous concerning the introduced ordinance together with the threat of punishments and their execution by military courts. Łódź citizens tried to flee in the direction of Warsaw, which on some occasions was impossible due to the seizure of trains which were from then on to be used by the army. Because of the lack of operating post offices and telegraphy Łódź did not have any contact with other parts of the country. Moreover, the city faced shortage of food, fuel and money. General Citizens’ Committee started operating instead of the local government in the times of the lack of the Russian administration in the city. The fights around Łódź finished on 6 December 1914 together with the defeat and the withdrawal of the Russian troops. Germans took over the city and the region starting at the same time introducing their administrative rules and a new order, which continued till 1918.

W artykule zostało ukazane życie mieszkańców Łodzi jesienią 1914 r. Najpierw, gdy wojna toczyła się daleko, a następnie, gdy front przesunął się wokół miasta. Kilkakrotne ucieczki i powroty rosyjskich władz prowadziły do chaosu, paniki i dezorientacji łodzian. Miasto było także świadkiem kilkakrotnego wkroczenia wojsk niemieckich w chwili, gdy, co prawda, toczyła się wojna, ale nie rozpoczęła się jeszcze jedna z najcięższych batalii, znana jako operacja łódzka. Rozporządzenia władz rosyjskich stawały się coraz bardziej rygorystyczne, wprowadzano kary i zapowiadano ich wykonywanie przez sądy wojskowe. Łodzianie próbowali uciekać w kierunku Warszawy, ale nie zawsze było to możliwe z uwagi na przejęcie pociągów na cele wojskowe. Nie działała poczta i telegraf, przez co Łódź była odcięta od świata. Brakowało również żywności, opału i pieniędzy. Rolę samorządu, gdy nie było rosyjskiej administracji, zaczął pełnić utworzony przez fabrykantów Główny Komitet Obywatelski. Walki wokół Łodzi zakończyły się 6 grudnia 1914 r. przegraną Rosjan i wycofaniem się wojsk rosyjskich. Niemcy przejęli miasto i region, wprowadzając swoją administrację i porządki, które trwały aż do 1918 r.