Rola sił pokojowych ONZ w wojnie w Bośnii Hercegowinie (1992–1995) – wybrane zagadnienia

Abstract

One of the biggest challenges for the international community at the beginning of 1990s became an issue of dissolution of Socialist Federal Republic of Yugoslavia. In June 1991, Slovenia and Croatia declared independence, and Yugoslav federation had in fact collapsed. A bloody war broke out in Croatia, and in February 1992 the United Nations Security Council adopted resolution to send the United Nations Protection Force (UNPROFOR) to this country. But soon there appeared a new problem for Europe and America – tensions in Bosnia and Herzegovina. Bosnia was the most ethnically-mixed republic in Yugoslavia. In March 1992 UNPROFOR headquarters was established in the Bosnian capital – Sarajevo, which was chosen as a neutral location. But in April 1992 tensions in this country exploded into a bloody war. The „blue helmets” tasks were e.g. protection of Sarajevo airport, humanitarian relief convoys and six safe areas, including Srebrenica and Sarajevo. During the war in Bosnia, UNPROFOR had many failures, such as the fall of Srebrenica and the use of soldiers as hostages to protect the Serbs from attacks from NATO air. Eventually, thanks to the active role of the American diplomacy and the success of the Croat-Muslim coalition it was possible to force all parties of the conflict to negotiate the ending of the war in November 1995.

Jednym z największych wyzwań dla społeczności międzynarodowej na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. była kwestia rozpadu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. W czerwcu 1991 r. Słowenia i Chorwacja ogłosiły niepodległość, a federacja jugosłowiańska faktycznie upadła. W Chorwacji wybuchła krwawa wojna, a w lutym 1992 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję o wysłaniu Sił Ochronnych Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNPROFOR) do tego kraju.Wkrótce jednak pojawił się nowy problem dla Europy i Ameryki – napięcia w Bośni i Hercegowinie. Bośnia była najbardziej zróżnicowaną etnicznie republiką w Jugosławii. W marcu 1992 r. kwatera główna UNPROFOR powstała w stolicy Bośni – Sarajewie, które zostało wybrane jako neutralna lokalizacja. Jednak w kwietniu 1992 r. napięcie w tym państwie przerodziło się w konflikt zbrojny. Zadaniem „błękitnych hełmów” była np. ochrona portu lotniczego w Sarajewie, konwojów z pomocą humanitarną oraz sześciu „stref bezpieczeństwa”, w tym Srebrenicy i Sarajewa. Podczas wojny w Bośni UNPROFOR poniósł wiele porażek, takich jak upadek Srebrenicy i użycie żołnierzy jako zakładników do ochrony Serbów przed atakami NATO z powietrza. Ostatecznie, dzięki aktywnej roli amerykańskiej dyplomacji oraz sukcesom koalicji chorwacko-muzułmańskiej, okazało się możliwe zmuszenie wszystkie stron konfliktu do wynegocjowania zakończenia wojny w listopadzie 1995 r.