Przesłanki orzekania izolacji postpenalnej rozważania na tle orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego

Abstract

The discussed Act introduced an institution of post-penal isolation into the Polish legal system. The scientific community widely criticised this regulation at the stage of the legislative process and assessed it as being hasty and ill-conceived. The statue was alleged to be only a response to the social demand arising out of fear of prison release of the extremely dangerous perpetrators who had been serving the sentence of 25 years’ imprisonment. Doubts of the doctrine were focused on the manner of defining the subjective scope of the Act. It was assessed as imprecise and arousing fundamental interpretative doubts which may result in its provisions being referred to the overly wide range of addresses. The analysis of the case-law of common courts and the Supreme Court indicates, however, that the regulation is applied with great caution and the courts use the procedural possibilities resulting from the non-contentious civil procedure to prevent unauthorized interference with human freedom and its status as a legal entity.

Przedmiotowa ustawa wprowadziła do polskiego porządku prawnego instytucję izolacji postpenalnej. Regulacja ta jeszcze na etapie prac legislacyjnych była szeroko krytykowana przez środowiska naukowe jako wprowadzona pospiesznie i w sposób nieprzemyślany. Zarzucano jej, że stanowiła jedynie odpowiedź na społeczne zapotrzebowanie, wynikające z obawy przed opuszczeniem zakładów karnych przez sprawców najcięższych przestępstw, którzy kończyli odbywanie kary 25 lat pozbawienia wolności. Wątpliwości doktryny koncentrowały się wokół sposobu określenia zakresu podmiotowego ustawy. Wskazywano, że jest on nieprecyzyjny i budzi zasadnicze wątpliwości interpretacyjne, co skutkować może odnoszeniem jej postanowień do zbyt szerokiego kręgu adresatów. Analiza orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego wskazuje jednak, że regulacja stosowana jest z ostrożnością, a sądy wykorzystują istniejące możliwości procesowe, wynikające z trybu nieprocesowego postępowania cywilnego w celu zapobiegania nieuprawnionej ingerencji w wolność człowieka oraz jego status jako podmiotu prawa.