Opowieści porodowe – historie o szczególnym kobiecym doświadczeniu i podmiotowości kobiet

Abstract

Celem artykułu, opartego na analizie porodowych opowieści, jest odpowiedź na pytanie, jak kobiety postrzegają swoją rolę w tym ważnym życiowym wydarzeniu. Jak się bowiem okazuje, kwestia ta jest kluczowa w tych kobiecych narracjach. Doświadczenia porodu opisywane są w kategoriach podmiotowość versus uprzedmiotowienie kobiet, autonomia versus podporządkowanie. W relacjach narratorek interesują nas nie tyle indywidualne przeżycia, co kulturowa koncepcja kobiecości oraz sytuacji porodu, wyłaniające się z tych narracji. Obok zmedykalizowanego modelu narodzin dziecka i ubezwłasnowolnionej, uprzedmiotowionej kobiety-pacjentki mamy obraz porodu jako podmiotowego kobiecego doświadczenia, mistycznego przeżycia, pozwalającego odkryć „kobiecą moc” i tożsamość oraz model kobiety – „kowalki swojego losu”. Opowiadanie o narodzinach dziecka, doświadczeniu przez kobiety poczucia mocy sprawczej bądź jej braku można traktować jako przejaw kształtowania się podmiotowej samoświadomości kobiet, nadawanie sobie samym statusu podmiotu, nie tylko w narracji, ale w realnym życiu.

The aim of the article, based on an analysis of childbirth stories, is to answer a question how women perceive their role in this important life event. As it turns out, this issue is crucial in women’s narratives about a delivery. The experience of childbirth is described in terms of subjectivity versus objectification of women, autonomy versus subordination. The childbirth stories present not only individual experiences but also a cultural concepts of femininity and childbirth. Two opposite models of women and a delivery emerged from analyzed narratives. On the one hand we observed medicalised childbirth with incapacitated, objectified woman-patient. On the other hand childbirth is described as women’s subjective experience, mystical experience, which allows them to discover the feminine power and female identity. In those birth stories women see themselves as subjects controlling and creating a situation of delivery and their life (a model of self made woman ). The childbirth stories – narratives about female subjectivity or lack of it – can be regarded as a manifestation of formation of subjective self-awareness of women, giving themselves the status of the subject, not only in the narrative, but in real life.