Jedyny czy Pojedynczy? Martin Buber wobec koncepcji antropologicznych Kierkegaarda i Stirnera

Abstract

Poglądy Kierkegaarda i Stirnera na osobę ludzką stały się polem odniesień – bardziej lub mniej krytycznych – w konfrontacji z dialogiczną koncepcją człowieka zaprezentowaną przez Martina Bubera. Do Kierkegaarda zbliża Bubera to, że obaj szukają inspiracji dla swych wypowiedzi o człowieku w doświadczeniu religijnym. Jednak w odróżnieniu od Pojedynczego Kierkegaarda, człowiek Bubera nie jest wyizolowaną jednostką, która samotnie staje przed Nieskończonym, lecz jest istotą uczestniczącą w relacjach – zwłaszcza w relacjach międzyosobowych. Do Stirnera i do Kierkegaarda zbliża Bubera nastawienie antyheglowskie – wszak wszystkim trzem zależy na odsłonięciu rzeczywistej egzystencji człowieka, a nie na budowaniu kolejnej „teorii człowieka”. O ile jednak Kierkegaard dopuszczał relację z Bogiem, o tyle Stirnerowska koncepcja Jedynego odrzuca również tę relację, przez co stanowić będzie dla Bubera przykład propozycji jaskrawo odmiennej od perspektywy dialogicznej.

In this text standpoints of Kierkegaard and Stirner concerning topic of human person have become a frame of reference – more or less critical – in comparison to conception of dialogical human being by Martin Buber. Buber and Kierkegaard get bring together, because both look for inspiration for their statements in religion experience. As distinct from The Individual of Kierkegaard the human being of Buber isn’t isolating person, who lonely appears before The Infinite, but human being participates in relation, especially in personal relationship. Buber gets closer to Stirner and Kierkegaard by antiheglism. They all want to reveal real existence of human being, they don’t want create a new another “conception of being human”. Kierkegaard allows a relation with God, but Stirner’s conception of The Unique turns down this relation, which caused an important distinctness from dialogical perspective.