Geneza majoratu i stosunki osadnicze w dobrach rodziny Tollów pod Uniejowem
Streszczenie
The article presents settlement relations in an entailed estate near Uniejów in the 19th and the beginning of the 20th century. Geo-historical analysis covers the issue of settlement origins and transformations, including the morphology of the countryside. It attempts a reconstruction of the circumstances of the origin of donation on the basis of a ukase (an edict of the tsar) of 1836, and presents, from the spatial perspective, the development of selected social and economic aspects of the functioning of the entailed estate in question. Special attention is devoted to changes in rural settlement resulting from two massive agrarian reforms which caused the transformation of rural settlement systems. Artykuł przedstawia stosunki osadnicze w obrębie dóbr majorackich w rejonie Uniejowa w XIX i początkach XX w. Analizy geohistoryczne objęły zagadnienia genezy oraz przemian osadniczych z uwzględnieniem morfologii wsi. Artykuł jest próbą rekonstrukcji okoliczności powstania donacji na podstawie ukazu z 1836 r. oraz rozwoju wybranych aspektów społecznych i gospodarczych funkcjonowania badanego majoratu w ujęciu przestrzennym. Szczególną uwagę zwrócono na kwestię przemian osadnictwa wiejskiego pod wpływem realizacji wielkich reform agrarnych skutkujących transformacją układów ruralistycznych.