Legalne żydowskie związki zawodowe w Królestwie Polskim (1906–1914)

Abstract

No legal basis for trade unions meant that Jewish workers hired in Polish Kingdom assumed since the mid-nineteenth century mutual aid associations. The outbreak of the revolution in 1905, led to the liberalization policy of the government. In 1906 it issued temporary regulations on associations and unions which provided a possibility to form trade unions. In the years 1906–1908 26 trade unions were established. They were created by Jewish workers employed in craft workshop and small factories and employees of trade and services. Jewish trade unions were partly under the influence of the „Bund” and „Poalej Syjon”. State authorities closed down six trade unions. The crisis caused self destroying or cease operating for at least 13 unions. The economic recovery in the years 1910–1914 resulted in the creation of the eight unions. A total of 34 of the Jewish trade unions, until 21 were established in Lodz and nine in Warsaw. Most unions were founded by the workers and employees of the textile industry (8), trade and services (7), manufacturing clothing (5) and leather industry (4). After 1910 years salaried employees returned to form mutual aid associations.

Brak podstaw prawnych działalności związków zawodowych spowodował, że żydowscy pracownicy najemni w Królestwie Polskim zakładali od połowy XIX w. stowarzyszenia pomocy wzajemnej. Wybuch rewolucji w 1905 r. spowodował liberalizację polityki władz państwowych. W 1906 r. wydano tymczasowe przepisy o stowarzyszeniach i związkach, które przewidywały możliwość tworzenia związków zawodowych. W latach 1906–1908 założono 26 związków zawodowych. Tworzyli je głównie robotnicy żydowscy zatrudnieni w warsztatach rzemieślniczych i małych fabrykach oraz pracownicy handlu i usług. Żydowskie związki zawodowe znajdowały się w części pod wpływami „Bundu” i „Poalej Syjon”. Władze państwowe zlikwidowały sześć związków zawodowych. Panujący kryzys spowodował samolikwidację lub zaprzestanie działalności przez co najmniej 13 związków. Ożywienie gospodarcze w latach 1910–1914 spowodowało powstanie ośmiu związków. Łącznie spośród 34 żydowskich związków zawodowych aż 21 założono w Łodzi i dziewięć w Warszawie. Najwięcej związków zawodowych założyli robotnicy i pracownicy przemysłu włókienniczego (8), handlu i usług (7), wytwórczości odzieżowej (5) oraz branży skórzanej (4). Po 1910 r. pracownicy najemni powrócili do tworzenia stowarzyszeń pomocy wzajemnej.