Zarządzanie publiczne – istota i wybrane koncepcje

Abstract

Każde państwo ma określony, uporządkowany zbiór norm i reguł, określających zasady politycznej organizacji, zarządzania i systemu organów władzy publicznej. Zasady te, pod wpływem różnorodnych czynników, podlegają wielorakim procesom przemian. Z perspektywy większości współczesnych krajów rozwiniętych, do istotnych zmian odnoszących się do zarządzania publicznego należą odrzucenie państwa jako legitymizowanego monopolu przymusu i decentralizacja władzy. Celem artykułu jest prezentacja głównych koncepcji zarządzania, które znajdowały odzwierciedlenie w polityce publicznej XX i XXI w. Autorka podejmuje próbę scharakteryzowania niejednoznacznego pojęcia zarządzania publicznego, wyraźnie odróżniając je od zarządzania w sektorze biznesu. Przyjmując perspektywę historyczną, przedstawia trzy wiodące koncepcje zarządzania publicznego: zarządzanie biurokratyczne, menadżerskie i współzarządzanie (governance). Rozważania podjęte w tekście prowadzą do wniosku, że mimo widocznych tendencji do upowszechniania bardziej uspołecznionych form zarządzania, wszystkie opisane koncepcje, choć w zróżnicowanym stopniu, współwystępują w praktyce współczesnego zarządzania publicznego.

Each country has a specific, structured set of standards and regulations specifying the rules of political organization, management, and system of public authorities. These rules are subject to multiple processes of change under the influence of various factors. From the perspective of the majority of today’s developed countries, significant changes relating to public management include rejection of the state as the legitimized monopoly of coercion as well as decentralization of power. The aim of the article is to present the main concepts of management, which have been reflected in public policies of the twentieth and the twenty-first century. The author attempts to characterize the ambiguous concept of public management, clearly distinguishing it from management observed in the business sector. Assuming the historical viewpoint, three leading concepts of public management are presented: bureaucratic, managerial and co-management (i.e. governance). The considerations, lead to the conclusion that despite the apparent tendency to promote more socialized forms of management, all concepts described herein, although in varying degrees, coexist in the practice of modern public management.