Nowa forma rozliczeń międzynarodowych – bankowe zobowiązanie płatnicze

Abstract

Najczęściej wykorzystywaną formą płatności w handlu zagranicznym jest płatność w rachunku otwartym, a istotny udział w rozliczaniu handlu międzynarodowego ma też akredytywa dokumentowa. Pierwsza z nich, choć jest nieskomplikowana w obsłudze, wiąże się z ryzykiem braku lub opóźniania zapłaty, druga, choć ryzyko to ogranicza, postrzegana jest jako skomplikowana i kosztowna, co związane jest m.in. z koniecznością prezentowania przez eksportera w banku dokumentów handlowych w formie papierowej, będących podstawą zapłaty. W artykule przedstawiono nową formę rozliczeń, która – zgodnie z ideą jej inicjatorów – ma łączyć i zawierać w sobie zalety obu tych form, a jednocześnie prowadzić do digitalizacji dokumentów handlowych w obrocie międzynarodowym. Jest nią bankowe zobowiązanie płatnicze – BPO, Bank Payment Obligation, będące nieodwołalnym zobowiązaniem banku importera wobec banku eksportera do zapłaty, po elektronicznej prezentacji odpowiednich danych, sprawdzanych automatycznie. Celem artykułu jest przedstawienie istoty BPO, przesłanek jego wprowadzenia oraz przebiegu płatności, a także krótkiej charakterystyki regulacji opublikowanych w 2013 r. przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC – International Chamber of Commerce), dotyczących tej formy płatności, Jednolitych reguł dla bankowych zobowiązań płatniczych – Uniform Rules for Bank Payment Obligations – URBPO. Celem jest też transfer wiedzy na temat nowych rozwiązań w zakresie rozliczeń, przyjętych przez znaczącą dla ujednolicania praktyki obrotu gospodarczego organizację – Międzynarodową Izbę Handlową – do polskiej literatury i praktyki, gdyż nie ma opracowań na ten temat, a do polskiej praktyki bankowej nie zostały jeszcze wdrożone. Jako metodę badawczą zastosowano jakościową analizę uwarunkowań i regulacji w odniesieniu do dematerializacji dokumentów związanych z wykorzystaniem nowej w handlu zagranicznym formy płatności. Jako tezę pracy przyjęto, że w akredytywie dokumentowej przesyłanie dokumentów handlowych w formie elektronicznej występuje na niewielką skalę, a zaproponowanie przez ICC we współpracy z SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) nowej formy płatności będzie umożliwiać i sprzyjać ich dematerializacji w relacjach międzybankowych.

Open account and letter of credit are the most often used forms of payment in international trade. The first one is simple and cost efficient, but without payment assurance for the seller, the second one is secured, but is also perceived as costly, complicated and using outdated processes, based on presentation and examination of paper documents. This paper presents the new form of international settlements – Bank Payment Obligation, BPO, which combine advantages of both aboved mentioned payment forms – security, speed and convenience, and foster dematerialisation of commercial documents. The purpose of this paper is to present BPO – definition, realization of payment and conditions of introduction.The main feature of BPO is irrevocable undertaking of buyer’s bank (obligor bank) given to seller’s bank (recipient bank) to pay a specified amount following submission of required electronic data, which are automatically matching via transaction matching application. The paper presents also the analysis of the ICC Uniform Rules for Bank Payment Obligations – URBPO, published by International Chamber of Commerce in 2013.