Groźba wojny nuklearnej w działalności polityczno-propagandowej władzy w Polsce (1945-1948)

Abstract

Groźba wojny nuklearnej, podobnie jak propaganda walki o pokój, stanowi temat niedostatecznie zbadany. W światowej literaturze przedmiotu istnieje wprawdzie spora ilość opracowań tego zagadnienia, ale żadne z nich – o ile mi wiadomo – nie podejmuje problematyki w omawianym przeze mnie ujęciu. Większość badań koncentrujących się na ideologicznej stronie przedmiotu, powstało przed 1989 r. (M. Michalik, T. Orlewicz, K. Kokot). Realizowały one funkcję komunistycznej propagandy. Nie powinny być zatem (z wyjątkiem pewnych tylko zakresów faktograficznych) poważnie brane pod uwagę. Inne zaś prace, wykraczające poza tę cezurę, koncentrują się na wątkach politycznych (J. Ślusarczyk) oraz militarnych (D. Holloway) i nie próbują połączyć ich z szerszą perspektywą kształtowania opinii publicznej, integracji radzieckiego imperium oraz eksportu rewolucji komunistycznej. Podjęcie badania w wyznaczonym przeze mnie wymiarze jest istotne z kilku względów. Po pierwsze stanowi znakomity sposób uzyskania pełniejszego obrazu tego, czym właściwie było wychowanie polskiego społeczeństwa we wczesnym okresie pokoju. Po drugie, stanowi znaczny wkład w rozumienie przemian, jakie dokonały się w duchowości tego narodu w okresie między zakończeniem II wojny światowej a powstaniem PZPR. Po trzecie, dzięki zestawieniu propagandy walki o pokój z innymi wątkami ideologicznymi, możliwe stanie się lepsze zrozumienie tego jak komuniści postrzegali samych siebie i otaczający ich świat. Po czwarte, jako że naczelnym aspektem groźby wojny nuklearnej jest zjawisko „transmisji”, uzasadnione jest rozpatrywanie tego tematu w kontekście teorii komunikacji. Będzie miał on znaczenie w rozwoju badań nad historią masowego przekazu. Po piąte wreszcie, dzięki nowatorskiemu podejściu do aktywności polityczno-propagandowej władzy w Polsce, możliwe stanie się odnalezienie dróg łączących przedmiot badań ze współczesnością. Opracowanie to z jednej strony poszerzy naszą wiedzę o kształtowaniu postaw opinii publicznej, z drugiej zaś umożliwi jednostce skuteczną obronę przed pewnymi typami oddziaływania propagandowego.

The threat of nuclear war, likewise the propaganda struggle for peace, is a work poorly investigated. In the world literature of the subject exist many studies of this problem, but none of them - as far I know - concentrate on the proposed theme. The greater part of this research, focusing on the ideological side of the subject, emerged before 1989. It was implemented as a function of communist propaganda. Therefore, it shouldn't be (except for certain factographic ranges) seriously taken into account. Other studies, even if they go beyond this chronological caesura, concentrate on political (J. Ślusarczyk) or military aspects (D. Holloway) and don't to try combine these structures with a wider perspective of shaping of public opinion, the integration of Soviet empire and the export of communist revolution. Undertaking of this research on a fixed scale is essential for several reason. First, it is an excellent way to obtain a fuller picture of that, what exactly was the education of Polish society in the early period of peace. Second, the research contributes to the understanding of changes the Polish spirituality, which took place in the period between the end of World War II and the establish of PZPR. Third, thanks to the combination of the propaganda of the „struggle for peace” with other ideological aspects it will be possible to better understand how Communists saw themselves and the world that surrounded them. Fourth, as the one of chief themes of the threat of nuclear war is a question of "transmission", it is resonable to examine this work in the context of Communication theory. The research will be important for the study of history of massive transmission. Fifth, thanks to an innovative approach to the political activity and propaganda power in Poland, it will be possible to find some ways, by which the object of study can be compared and linked with modernity. On the one hand the research will extend our knowledge about the shaping of public opinion, on the other hand it will allow an individual to defend against some types of propaganda.