Corporate culture in Japan – a Western view

Abstract

Kultura korporacyjna w każdym kraju stanowi pochodną kultury narodowej. Autorka wskazuje na fakt, że znajomość kultury kraju, z którym utrzymywane są stosunki ekonomiczne, kontakty handlowe i inwestycyjne, jest nie do przecenienia. Ponad 300 japońskich firm na stałe wpisało się już w gospodarczy krajobraz Polski, dając zatrudnienie więcej niż 40 tys. pracowników, dlatego też problematyka artykułu jest tak istotna. W tekście zostały przedstawione poglądy naukowców z dziedziny teorii organizacji, socjologii, psychologii, m.in. Geerta Hofstede, Alfonsa Trompenaarsa oraz ekspertów z dziedziny praktyki gospodarczej (Denise Pirrotti-Hummel). G. Hofstede, w pionierskich badaniach, prześledził opinie ponad 1600 respondentów – pracowników IBM z 70 krajów. Pytania dotyczyły „cech narodowych”, zdaniem Hofstede, różnicujących poszczególne kultury biznesu. Jako determinanty tych różnic uwzględnił: hierarchiczność struktur i stosunek do kwestii nierówności społecznych, postawy wobec ryzyka i niepewności, indywidualizm (priorytet jednostki albo grupy), a także stopień maskulinizacji społeczeństwa. W toku późniejszych badań autor dodał do wyżej wymienionych „papierków lakmusowych” pragmatyzm oraz samoocenę. Z kolei A. Trompenaars w latach 1886–1993, na podstawie ankiet skierowanych do 15 tysięcy menedżerów z 50 krajów, określił, jego zdaniem, zestaw najważniejszych cech specyficznych, przesądzających o odmienności narodowych kultur korporacyjnych. W artykule omówiono niektóre z nich: (1) uniwersalizm kontra partykularyzm; (2) opanowanie kontra emocjonalność; (3) ocena ex post według faktycznych osiągnięć kontra przypisanie znaczenia ex ante; (4) synchroniczność kontra sekwencyjność w pojmowaniu czasu. I wreszcie ostatni z wymienionych na wstępie badaczy kultury biznesowej, Denise Pirrotti-Hummel, zwraca uwagę na szczególne, jej zdaniem, cechy japońskich partnerów gospodarczych: długi horyzont podejmowania decyzji (planowanie), pełna akceptacja zasady starszeństwa, czy niewerbalny charakter komunikacji międzyludzkiej. Autorka artykułu nie tylko zapoznaje czytelnika z wieloma determinantami zachowań Japończyków w biznesie, ale i poddaje krytycznej analizie konsekwencje, jakie mogą one mieć dla przebiegu negocjacji w dziedzinie gospodarki oraz w procesach decyzyjnych.