dc.description.abstract | W latach 90. XX w. w polskich muzeach, podobnie jak we wszystkich innych dziedzinach życia w naszym kraju, zaszły olbrzymie zmiany ilościowe i jakościowe. Transformacja ustrojowa, rozwój wolnego rynku, przeobrażenia społeczne, zmiana stylu życia, wzorców zachowań i przyzwyczajeń społeczeństwa etc. odcisnęły widoczne piętno również i na sferze kultury.
W artykule podjęto próbę zdiagnozowania stanu polskiego muzealnictwa na początku XXI w. Analizie poddano zmiany liczby placówek i wystaw muzealnych w Polsce w latach 1990-2004, a także ilościowe i jakościowe zmiany frekwencji w tych instytucjach. Wyraźnie zarysowały się przy tym dwie przeciwstawne tendencje: wzrostowi liczby muzeów towarzyszył spadek zainteresowania nimi (zarówno w wartościach sumarycznych, jak i w średniej liczbie zwiedzających przypadających na jedną placówkę). Jako najważniejsze przyczyny tego zjawiska wskazano: zmiany ustrojowe prowadzące m.in. do zubożenia znacznej części społeczeństwa, zanik wycieczek zakładowych i turystyki szkolnej, wzrost konkurencji na rynku czasu wolnego, ograniczenie dotacji budżetowych dla muzeów, niedostosowanie oferty wielu placówek do potrzeb i oczekiwań człowieka XXI w.
Jakie powinno więc być muzeum XXI w.? Artykuł na to pytanie oczywiście nie przynosi wyczerpującej odpowiedzi, ale prezentuje uogólnione wnioski w trzech wybranych obszarach problemowych:
a) podejścia produktowego do oferty muzealnej,
b) aktywnej działalności promocyjno-informacyjnej, w tym także działań z zakresu PR,
c) poprawy obsługi turystów (jako głównej grupy zwiedzających muzea).
Aby skutecznie konkurować na rynku czasu wolnego, muzea muszą przede wszystkim dokonać twórczej adaptacji podstawowych zasad i narzędzi marketingowych do działalności instytucji non profit. Pierwszorzędnym zadaniem w tym zakresie jest zdefiniowanie produktu danej placówki. Szczegółowo omówiono najważniejsze elementy składowe produktu muzeum, podkreślając nadrzędną rolę PRZEŻYCIA – niepowtarzalnej, wyjątkowej, nacechowanej emocjami wizyty w muzeum.
Rynkowa rywalizacja o odbiorcę sprawia, że nie wystarczy przygotować interesujący, oryginalny produkt i czekać, aż docenią to zwiedzający. Wymagane jest aktywne poszukiwanie widzów, skuteczne docieranie do potencjalnych zainteresowanych (segment docelowy), informowanie, przekonywanie o korzyściach, jakie wyniosą z wizyty. Wskazano na konieczność wykorzystywania najnowszych narzędzi reklamowych, kreowania pozytywnego wizerunku (public relations), istnienia muzeum w świecie wirtualnym (strona internetowa, multimedia, newsletter, e-muzeum) etc.
W wielu muzeach dominującą grupą odwiedzających są turyści. Dlatego traktowanie muzeum jako obiektu turystycznego jest w pełni uzasadnione, choć zwiększony ruch turystyczny niesie z sobą dużo niekorzystnych zjawisk. Konflikty na linii funkcja turystyczna - funkcja ochroniarska można jednak neutralizować poprzez profesjonalną obsługę odwiedzających. Do strategicznych obszarów w tym zakresie zaliczono:
• elastyczny czas otwarcia muzeum,
• zagospodarowanie turystyczne (usługi towarzyszące głównej atrakcji),
• organizację zwiedzania (określenie chłonności, pojemności i przepustowości turystycznej muzeum, obsługę turystów zagranicznych, niepełnosprawnych itd.). | pl_PL |