Praca nad emocjami jako element aktywności górskiej i wspinaczkowej

Abstract

W artykule podejmuję problematykę emocji przeżywanych przez wspinaczy w trakcie prowadzonej przez nich działalności górskiej i wspinaczkowej. Chodzi o emocje rozpatrywane nie jako cecha osobnicza lub indywidualna skłonność do przeżywania stanów określonego rodzaju, ale o konkretne doznania emocjonalne doświadczane w trakcie podejmowania działania wspinaczkowego. Przedmiotem rozważań są więc emocje, które nieodłącznie temu działaniu towarzyszą, które je zasadniczo określają, wpływając na jego efekt i stanowiąc jedno z ważnych uwarunkowań działania. Dokonuję przeglądu emocji doznawanych przez uczestników sytuacji wspinania, by następnie skoncentrować się na szczególnych emocjach – strachu i lęku – powiązanych bezpośrednio z działaniem wspinaczkowym. Omawiam przeżywany przez wspinających się lęk wysokości, strach przed odpadaniem od skały i przed „lataniem” oraz sposoby ich opanowywania. Nawiązuję także do wartościowanych pozytywnie w środowisku wspinaczkowym cech wspinacza określanych jako „mocna psycha”. Przywołuję również powtarzające się w zebranych materiałach motywy działalności górskiej i wspinaczkowej odwołujące się wyraźnie do emocji. Następnie odwołuję się do realnych zagrożeń fizycznych, które napotykają wspinacze w przestrzeni swojego działania – w górach, w skałkach – i rozważam ich wpływ na stan emocjonalny działających. Przedstawiam także problem tak zwanych „przeszkadzających emocji”, utrudniających prowadzenie aktywności górskiej, traktując jednocześnie sposób radzenia sobie z nimi jako wskaźnik „dojrzewania do bycia w górach” i kształtowania się tożsamości wspinacza. Opisuję taką emocjonalną przemianę na przykładzie analizy dzienników polskiego himalaisty Piotra Morawskiego (1976–2009). Pracę nad emocjami traktuję jako ważny aspekt kształtowania tożsamości wspinaczy i jako stały element aktywności górskiej i wspinaczkowej.// In the article I rise the problem of emotions experienced by climbers in the situation of climbing and mountaineering. I consider emotions not as an individual feature or tendency to experience some emotional states but as particular sensations experienced during climbing activity. The subject of my interest are emotions that inseparably accompany climbing action, substantially determine this action. These emotions affect the results of climbing activity and remain one of the most important conditions of it. I try to review emotions experienced by participants of climbing situation, and then, I concentrate on particular emotions – anxiety and fear – directly connected with climbing activity. I discuss fear of heights, fear of coming off the wall and fear of “flights,” and the ways of getting control over them. In the climbing world “strong psyche” is perceived as a positive feature of participant. I present motives of climbing activity appealing distinctly to the emotions and discuss impact of real physical threats encountered by climbers in the rock and mountain areas during climbing activity. Bringing up the problem of unwanted and “disturbing emotions” that hamper conducting actions and make climbing more difficult, simultaneously, I treat those emotions as an “indicator” of “getting mature” and becoming a mountain - eer. The processes of forming climber’s identity and his/her emotional grow are discussed on the base of diary analysis of Polish mountaineer Piotr Morawski (1976-2009). I treat the process of working on emotions as impor - tant aspect of climbers’ identity shaping and essential aspect of climbing and mountaineering activity.