Ekonomiczne i społeczne determinanty bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. Analizy regionalne.
Streszczenie
Transport jest bardzo ważnym a wręcz niezbędnym elementem gospodarki narodowej. Trudno sobie wyobrazić jakikolwiek dział gospodarki, produkcji czy rodzaj usług, który mógłby sprawnie funkcjonować bez konieczności zaspokaja potrzeb przemieszczania osób i towarów. Mimo wielu oczywistych zalet oraz olbrzymiego znaczenia transportu dla rozwoju całej gospodarki, nie można pominąć bardzo ważnej kwestii jaką są jego koszty zewnętrzne w postaci zdarzeń drogowych. W wyniku wypadków drogowych, każdego roku na całym świecie ponad milion osób traci życie, co generuje olbrzymie straty dla całej gospodarki. Są to koszty materialne związane ze zniszczeniem pojazdów, infrastruktury drogowej, ale także straty społeczne w postaci utraty zdrowia, życia, traumy powypadkowej. Głównym celem dysertacji byłą identyfikacja czynników społecznych i ekonomicznych wpływających na kształtowanie się liczby ofiar śmiertelnych i wypadków drogowych oraz przestrzenna analiza poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w latach 1995 – 2014. Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny. Zastosowano w niej metody statystyki przestrzennej oraz skonstruowano i weryfikowano modele ekonometrii przestrzennej, co można uznać za stosunkowo nowe podejście w badaniach z tego zakresu. Wykorzystano miary koncentracji przestrzennej, statystyki Morana I, analizy skupień a także przybliżono budowę modeli panelowych z efektami stałymi FEM i z efektami losowymi REM oraz modeli przestrzennych: modeli z autokorelacją przestrzenną składnika losowego SEM, modeli autoregresji przestrzennej SAR i modeli regresji krzyżowej SCM. Uwagę skupiono także na charakterystyce i możliwościach diagnostycznych modeli opartych na Środowiskowej Krzywej Kuznetsa (EKC), które zostały zastosowane do badania zależności zachodzących pomiędzy poziomem bezpieczeństwa w ruchu drogowym a wartością Produktu Krajowego Brutto per capita. Wnioski uzyskane na podstawie przeprowadzonych badań mogą być wykorzystane przez władze regionalne i krajowe przy formułowaniu programów podnoszących BRD.