Geneza i standardy zwalczania handlu ludźmi w prawie międzynarodowym

Abstract

Punktem wyjścia niniejszej pracy jest teza, że przyjęcie w 2000 roku w tzw. Protokole z Palermo definicji handlu ludźmi zapoczątkowało nowy rozdział w walce z rozmaitymi formami wykorzystywania drugiego człowieka, określanymi niekiedy mianem współczesnych form niewolnictwa. Podstawowym celem badawczym tego opracowania jest zatem odpowiedź na pytanie, czy obowiązujące na gruncie prawa międzynarodowego standardy zwalczania przestępstwa handlu ludźmi faktycznie umożliwiają skuteczną walkę z tym przestępstwem. Jednocześnie postawione zostaje pytanie o relację pojęcia „handlu ludźmi” z funkcjonującymi w prawie międzynarodowym pojęciami takimi jak „niewolnictwo”, „zniewolenie”, „poddaństwo”, „praca przymusowa lub obowiązkowa”. Poprzez „zwalczanie handlu ludźmi” należy rozumieć zarówno ściganie i karanie sprawców (wąskie rozumienie), jak również zapobieganie temu przestępstwu oraz podejmowanie działań mających na celu ochronę ofiar. To szerokie ujęcie, obejmujące wszelkie aspekty walki z handlem ludźmi, zgodne jest z celami i założeniami najważniejszych instrumentów prawa międzynarodowego, związanych z tym przestępstwem. Rozprawa została podzielona na III części. Pierwsza poświęcona jest genezie i ewolucji pojęcia handlu ludźmi oraz historii instrumentów prawa międzynarodowego związanych z współczesnymi formami niewolnictwa. Część druga dotyczy współczesnych standardów zwalczania przestępstwa handlu ludźmi, ze szczególnym uwzględnieniem analizy jego definicji. Część trzecia poświęcona została analizie stosowania przestawionych standardów przez sądy międzynarodowe oraz sady krajowe. Całość poprzedzona jest wprowadzeniem, mającym na celu umiejscowienie problematyki handlu ludźmi w realiach współczesnego prawa międzynarodowego.