dc.contributor.author | Szagun, Dorota | |
dc.date.accessioned | 2017-03-30T13:12:51Z | |
dc.date.available | 2017-03-30T13:12:51Z | |
dc.date.issued | 2016 | |
dc.identifier.issn | 0208-6077 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/21090 | |
dc.description.abstract | This article concerns the conceptualization of speech and language in Sienkiewicz’s Trilogy. Certain methods of conceptualizing speech, language or words are timeless, they represent a durable in terms of culture, mental tissue of language. In the novel by Sienkiewicz, the conceptualization of speech and language reflects the typical for Sarmatian mentality skills and noble duties: fighting efficiency and the oratory ability. Especially strongly and permanently rooted in the Polish language is the metaphor of a dispute as war, and within it the language as a weapon, especially sword. The proper thinking in the nobility era is especially clearly reflected by the metonymic statement: prisoner–language, reflecting utilitarianism of war, and a series of farm metaphors and comparisons, such as milling with a tongue or turning the tongue as the axis of the carriage wheels. References of this type are readable even today, however they do not have now this contemporary freshness and immediacy of references, but rather seem anachronistic in the modern urban world. Durable in everyday language today is the phraseology binding language and speaking with emotion, expressing itself for example in such collocations as: bite your tongue or forget one’s tongue. Typical of nobility is also, embodied especially in the character of Onufry Zagłoba, positive valorization of noble multispeech, as a testimony of eloquence and erudition. | en_GB |
dc.description.sponsorship | Publikacja finansowana przez Wydział Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego oraz Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Łodzi | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica;50 | |
dc.subject | language | en_GB |
dc.subject | conceptualization | en_GB |
dc.subject | speech | en_GB |
dc.subject | Sienkiewicz | en_GB |
dc.subject | nobility | en_GB |
dc.subject | Trilogy | en_GB |
dc.subject | język | pl_PL |
dc.subject | konceptualizacja | pl_PL |
dc.subject | mowa | pl_PL |
dc.subject | Sienkiewicz | pl_PL |
dc.subject | szlachta | pl_PL |
dc.subject | Trylogia | pl_PL |
dc.title | Konceptualizacja mowy i języka w Trylogii Henryka Sienkiewicza | pl_PL |
dc.title.alternative | Conceptualization of speech and language in the Trilogy of Henryk Sienkiewicz | en_GB |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.rights.holder | © Copyright by Authors, Łódź 2016; © Copyright for this edition by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2016 | pl_PL |
dc.page.number | [61]-73 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Historii i Pragmatyki Języka Polskiego, 65-762 Zielona Góra, al. Wojska Polskiego 69 | |
dc.identifier.eissn | 2450-0119 | |
dc.references | Adalberg S., 1889, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Drukarnia Emila Skiwskiego, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Bujnicki T., 1999, Światopogląd i poetyka: szkice o powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Rzeszów. | pl_PL |
dc.references | Bujnicki T., 2010, Zagłoba i ukraińscy chłopi. Studium mistyfikacji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna: Historia Literatury 5”, z. 65. | pl_PL |
dc.references | Cybulski M., 1997, Elementy polskiej etykiety językowej w Trylogii Sienkiewicza, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. 42. | pl_PL |
dc.references | Gloger Z., 1900, Encyklopedia staropolska, t. 1, Druk P. Laskauera i W. Babickiego, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Hawrysz M., 2012, Polemiczna twórczość Marcina Czechowica w perspektywie genologii lingwistycznej, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra. | pl_PL |
dc.references | Książek-Bryłowa W., 2009, Wacław Potocki i jego „Ogród, ale nieplewiony”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Maćkiewicz J., 1996, Kiedy słowo jest bronią, czyli erystyka w ujęciu potocznym, „Język Polski”, z. 2–3. | pl_PL |
dc.references | Maćkiewicz J., 2008, Jak mówimy o mówieniu, czyli językowy model komunikacji werbalnej, „Język a kultura”, t. 20, Tom jubileuszowy, A. Dąbrowska (red.), Wrocław. | pl_PL |
dc.references | Mariak L., 2009, Leksyka z zakresu wojskowości w Trylogii H. Sienkiewicza, cz. 1–2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. | pl_PL |
dc.references | Nowakowska-Kempna I., 1995, Konceptualizacja uczuć, cz.1, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Tow. Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Nowicka-Jeżowa A., 1999, Trylogia w świecie sarmackim, w: E. Ihnatowicz (red.), Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, Uniwersytet Warszawski, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Pajdzińska A., 2006, Studia frazeologiczne, Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask. | pl_PL |
dc.references | Pietrzak M., 2003, Językowy obraz bohatera i antybohatera w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza, w: D. Kowalska (red.), Autorytet i normy, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Pietrzak M., 2004, Językowe środki kreowania postaci w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Rzepka W.R., Walczak B., 1992, Socjolekt szlachecki XVII w., w: M. Stępień, S. Urbańczyk (red.), Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Sienkiewicz H., 1951, Mieszaniny literacko-artystyczne, w: tenże, Dzieła, t. XLV, red. J. Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Skwara E., 1990, Łacina w Trylogii Sienkiewicza, „Filomata”, nr 397. | pl_PL |
dc.references | Walczak B., 1985, Archaizacja językowa w Trylogii a zróżnicowanie socjalne polszczyzny XVII wieku, w: L. Ludorowski (red.), Trylogia – Sobieski – Victoria wiedeńska, cz. I: Trylogia. W stulecie dzieła, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Walczak B., 1988, Sienkiewicz w dziejach języka polskiego, w: J. Brzeziński (red.), Język osobniczy jako przedmiot badań lingwistycznych, Wyższa Szkoła Pedagogiczna,Zielona Góra. | pl_PL |
dc.references | Wilkoń A., 1978, Z zagadnień języka Ogniem i mieczem, w: L. Ludorowski (red.), Trylogia H. Sienkiewicza. Historia. Dzieło. Recepcja, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6077.50.05 | |