dc.contributor.author | Kobojek, Elżbieta | |
dc.date.accessioned | 2017-03-30T12:42:54Z | |
dc.date.available | 2017-03-30T12:42:54Z | |
dc.date.issued | 2016 | |
dc.identifier.issn | 1427-9711 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/21071 | |
dc.description.abstract | The Warsaw-Berlin ice-marginal valley is very important element of the lowland landscape in the interior of Poland. This landform has composite geological structure and tessellated collocation of habitats. The valley bottom is wide (1,2–5 km) and composed of two surfaces: fragment of sandy terrace and flood plain. Peat bogs cover large areas in two sections of the valley bottom. These conditions had an influence on the development of settlement. The article presents the environmental conditions of small towns location in the bottom of ice-marginal valley. The topographical situations of ten small towns have been analyzed. An analysis of various elements of the natural environment shows that the main consideration in locating small towns was their geomorphological and hydrological situation. Most small towns were located on a high slope of the ice-marginal valley bottom, only one town was built on both river banks. The natural environment of ice-marginal valley bottom is a barrier to spatial development of small towns. Valuable natural environment is preserved in bottom of ice-marginal valley therefore the towns location was described in the context of protected areas (landscape park, Natura 2000 areas). Small towns and natural environment of the ice-marginal valley bottom create harmonious landscape. | en_GB |
dc.description.abstract | Pradolina warszawsko-berlińska jest ważnym elementem w krajobrazie Polski Środkowej. Forma ta ma złożoną budowę geologiczną i mozaikowy układ siedlisk. Dno pradoliny jest szerokie (1,2–5 km) i zbudowane z dwóch powierzchni: fragmentów terasy piaszczystej i równiny zalewowej (namuły). W dwóch odcinkach pradoliny duże powierzchnie zajmują torfowiska. Takie warunki miały wpływ na rozwój osadnictwa. Artykuł przedstawia środowiskowe uwarunkowania lokalizacji małych miast w dnie pradoliny. Przeanalizowano położenie topograficzne dziesięciu miast. Analiza różnych elementów środowiska przyrodniczego wskazuje, że głównym czynnikiem decydującym o lokalizacji miast były walory geomorfologiczne i hydrologiczne. Większość miast została ulokowana na wysokim stoku pradoliny, a tylko jedno miasto zostało zbudowane na obydwu brzegach rzeki. Środowisko przyrodnicze dna pradoliny jest barierą w rozwoju przestrzennym miast. W dnie pradoliny zachowało się cenne środowisko przyrodnicze, dlatego przedstawiono położenie miast na tle obszarów chronionych (park krajobrazowy, obszar Natura 2000). Małe miasta i środowisko przyrodnicze dna pradoliny tworzą harmonijny krajobraz. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica;15 | |
dc.subject | ice-marginal valley bottom | en_GB |
dc.subject | natural environment | en_GB |
dc.subject | topographical location of the town | en_GB |
dc.subject | small towns | en_GB |
dc.subject | Middle Poland | en_GB |
dc.subject | dno pradoliny | pl_PL |
dc.subject | środowisko przyrodnicze | pl_PL |
dc.subject | położenie topograficzne miasta | pl_PL |
dc.subject | małe miasta | pl_PL |
dc.subject | Polska Środkowa | pl_PL |
dc.title | Położenie małych miast na tle środowiska przyrodniczego dna pradoliny warszawsko-berlińskiej | pl_PL |
dc.title.alternative | Location of the small towns in the background of natural environment of the Warsaw-Berlin ice-marginal valley bottom | en_GB |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.rights.holder | © Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2016 | pl_PL |
dc.page.number | [37]-44 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej | |
dc.identifier.eissn | 2353-6063 | |
dc.references | Bartkowski, T., 1970. Wielkopolska i Środkowe Nadodrze. PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Chmielewski, T.J., 2012. Systemy krajobrazowe. Struktura – Funkcjonowanie – Planowanie. PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Dynowska, I., 1991. Obieg wody, [w:] Starkel, L. (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 355–386. | pl_PL |
dc.references | Europejska Konwencja Krajobrazowa sporządzona we Florencji dn. 20 października 2000 r., Dz.U., nr 14, poz. 98 z dnia 29 stycznia 2006 r. | pl_PL |
dc.references | Gutry-Korycka, M., 2003. The morphogenesis of valleys and conditioning of river outflow. Prace Geograficzne 189, 87–107. | pl_PL |
dc.references | Heffner, K., 2008. Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie 2033 r., [w:] Saganowski, K., Zagrzejewska-Fiedorowicz, M., Zuber, P. (red.), Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033, t. 1. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 281–333. | pl_PL |
dc.references | Jewtuchowicz, S., 1967. Geneza pradoliny warszawsko-berlińskiej między Nerem a Moszczenicą. Prace Geograficzne IG PAN 62. | pl_PL |
dc.references | Karłowska-Kamzowa, A., 1993. Dobra kultury w dolinie Warty, [w:] Kułtuniak, J. (red.), Rzeki. Kultura – cywilizacja – historia. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 131–148. | pl_PL |
dc.references | Kiełczewska-Zalewska, M., 1969. Geografia osadnictwa. PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Kistowski, M., 2010. Bierna ochrona krajobrazu jako podstawa utrzymania korzystnych warunków życia człowieka. Przegląd Przyrodniczy 21 (2), 18–30. | pl_PL |
dc.references | Klimaszewski, M., 1978. Geomorfologia. PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Kobojek, E., 2004. Środowiskowe skutki melioracji i regulacji rzek w dolinie Bzury w okolicach Łowicza. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica 6, 31–46. | pl_PL |
dc.references | Kobojek, E., 2009. Naturalne uwarunkowania różnych reakcji rzek nizinnych na antropopresję na przykładzie środkowej Bzury i jej dopływów. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. | pl_PL |
dc.references | Kobojek, E., Marszał, T., 2014. Local development and the role of small towns in space organization in contemporary Poland, [w:] Marszał, T. (red.), Spatial development of contemporary Poland in Łódź University Geographical Research. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego , Łódź, 37–60. | pl_PL |
dc.references | Kondracki, J., 1978. Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Krygowski, B., 1972. Nizina Wielkopolska, [w:] Galon, R. (red.), Geomorfologia Polski, t. 2. PWN, Warszawa, 186–223. | pl_PL |
dc.references | Krzemiński, T., 1987. Rola wód podziemnych i powierzchniowych w modyfikacji krajobrazu naturalnego Łęczycy, [w:] Środowisko naturalne i historyczne Łęczycy. Towarzystwo Naukowe Płockie, Oddział w Łęczycy, Łęczyca, 12–33. | pl_PL |
dc.references | Kucharski, L., Kopeć, D., Traut-Seliga, A., Wojciechowski, Z., Rachalewska, D., Tończyk, G., 2013. Pradolina Bzury-Neru, [w:] Kurowski, J.K. (red.), Obszary NATURA 2000 w województwie łódzkim. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Łódź, 76–78. | pl_PL |
dc.references | Markowski, J., Kucharski, L., 2015. Przyroda pradoliny warszawsko-berlińskiej – obszar Natura 2000. Towarzystwo Naukowe Płockie Oddział w Łęczycy, Łęczyca. | pl_PL |
dc.references | Markowski, J., Kucharski, L., Janiszewski, T., Lesner, B., 2015. Pradolina warszawsko-berlińska w krajowym systemie ochrony przyrody, [w:] Markowski, J., Kucharski, L. (red.), Przyroda pradoliny warszawsko-berlińskiej – obszar Natura 2000, Towarzystwo Naukowe Płockie Oddział w Łęczycy, Łęczyca, 7–17. | pl_PL |
dc.references | Olaczek, R., 2002. Rzeka w życiu lokalnej społeczności (opowieść o Bzurze), [w:] Kułtuniak, J. (red.), Rzeki. Kultura – cywilizacja – historia, t. 11. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 183–214. | pl_PL |
dc.references | Olaczek, R., 2008. Skarby przyrody i krajobrazu Polski. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Pancewicz, A., 2004. Rzeka w krajobrazie miasta. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice. | pl_PL |
dc.references | Petera, J., Forysiak, J., 2004. Holoceńska ewolucja systemu wielokorytowego Warty w okolicach Koźmin. Acta Geographica Lodziensia 88, 27–40. | pl_PL |
dc.references | Przesmycka, E., 2001. Przeobrażenia zabudowy i krajobrazu miasteczek Lubelszczyzny. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin. | pl_PL |
dc.references | Rdzany, Z., 2014. Budowa geologiczna i rzeźba terenu, [w:] Kucharski, L., Kopeć, D. (red.), Monografia przyrodnicza obszaru Natura 2000. Towarzystwo Przyrodników Ziemi Łódzkiej, Łódź, 11–16. Starkel, L. (red.), 1980. Przeglądowa mapa geomorfologiczna Polski w skali 1:500 000. IGiPZ PAN, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Surowiecki, W., 1811. O rzekach y spławach Kraiów Xsięstwa Warszawskiego. Drukarnia Rządowa, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Tołwiński, T., 1948. Urbanistyka, t. 1: Budowa miasta w przeszłości. Wydawnictwo Ministra Odbudowy 11, Warszawa. | pl_PL |
dc.references | Ustawa z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. | pl_PL |
dc.references | Wrzosek, A., 1976. Rozważania nad położeniem i rozwojem przestrzennym miast nadrzecznych. Przegląd Geograficzny 48 (4), 649–655. | pl_PL |
dc.identifier.doi | 10.18778/1427-9711.15.04 | |