Efektywność aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu na przykładzie województwa świętokrzyskiego
Streszczenie
Przedmiotem podjętych w pracy analiz był regionalny aspekt przeciwdziałania bezrobociu. Województwo świętokrzyskie to region borykający się z licznymi problemami o charakterze społeczno-gospodarczym. Główne problemy regionu to niskie PKB, słaba efektywność rolnictwa (wysoki poziom rozdrobnienia, słaby poziom technologiczny), niewielka atrakcyjność dla potencjalnych inwestorów, słabo rozwinięta sieć instytucji wspomagających rozwój przedsiębiorczości i otoczenia biznesowego, niski poziom innowacyjności, słabe warunki do rozwoju działalności badawczo-rozwojowej oraz transferu wiedzy i technologii. Region charakteryzuje się także niskim poziomem rozwoju infrastruktury informatycznej i zasobów wiedzy wśród mieszkańców. Niski poziom urbanizacji wpływa na dysproporcje między miastami i miejscowościami wiejskimi. Niekorzystna jest również sytuacja materialna mieszkańców województwa, których wynagrodzenia należą do najniższych w Polsce.
Poziom bezrobocia w województwie należy do najwyższych w kraju. Na małą efektywność rynku pracy w województwie świętokrzyskim wpływa głównie niedopasowanie strukturalne. Struktura podaży pracy nie odpowiada popytowi na pracę zgłaszanemu przez pracodawców. System edukacji jest niedopasowany do wymogów pracodawców, brakuje kształcenia zawodowego.
Problemem wpływającym na niewydolność świętokrzyskiego rynku pracy jest dyskryminacja niektórych grup zawodowych oraz społecznych, np. kobiet przez dłuższy czas korzystających z urlopu macierzyńskiego, osób niepełnosprawnych czy młodych bezrobotnych. W celu przekwalifikowania osób bezrobotnych, zdobycia przez nich nowych doświadczeń zawodowych stosuje się aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu.
Aktywna polityka państwa na rynku pracy ma na celu zwiększenie zatrudnienia, poprzez lepsze dopasowanie popytu na pracę i podaży pracy do potrzeb rynku. Powinna ona usprawniać dopasowanie podaży pracy do zmiennego w czasie popytu na pracę zgłaszanego przez pracodawców, poprzez stwarzanie sprzyjających warunków dla pracodawców i zachęcanie ich do tworzenia nowych miejsc pracy. Aktywna polityka rynku pracy przeciwdziała tzw. atrofii, tj. zanikaniu postaw aktywności i chęci poszukiwania pracy w wyniku długotrwałej bezczynności zawodowej.
Aktywna polityka rynku pracy zajmuje kluczową pozycję w strategiach zatrudnienia Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Unii Europejskiej
i Międzynarodowej Organizacji Pracy. Polska, pomimo rekomendacji Komisji Europejskiej, podkreślającej znaczenie rozwoju aktywnej polityki rynku pracy w zwiększaniu poziomu zatrudnienia i obniżaniu bezrobocia, przeznacza niewiele środków finansowych na realizację aktywnych programów przeciwdziałania bezrobociu. Wynika to z wysokiego poziomu bezrobocia i potrzeby realizacji pasywnych programów przeciwdziałania bezrobociu, które absorbują większość środków finansowych.
Dzięki aktywnym formom przeciwdziałania bezrobociu zapewnia się bezrobotnym kontakt z rynkiem pracy i zwiększone perspektywy przyszłego zatrudnienia. Właściwy dobór aktywnych programów do indywidualnych potrzeb bezrobotnego jest podstawą efektywności działania takich programów.