Zum Verhältnis zwischen Kompositum und Wortgruppe im Deutschen
Streszczenie
W pierwszej części artykułu autor zajmuje się formalnymi kryteriami odróżniającymi
złożenie od odpowiedniej grupy wyrazowej. Następnie omawia
stosunki semantyczne między tymi dwoma jednostkami leksykalnymi. Przy przekształcaniu złożeń w odpowiednie grupy wyrazowe występuje najczęściej
identyczność oraz rzadziej odmienność znaczeniowa. Pod względem
semantycznym złożenia wskazują na określone stałe cechy pojęciowe, grupy wyrazowe
natomiast na chwilowe zastosowanie.
Stwierdzona przy transformacji złożeń w odpowiednie grupy wyrazowe synonimia
(związki synonimiczne) oraz konwencja językowa (Sprachüblichkeit) stanowią
dwa podstawowe kryteria wymienności złożeń na grupę wyrazów. Przebadany
materiał pozwala na stwierdzenie, że najczęściej mamy do czynienia z
wymiennością przy grupach wyrazów z dopełniaczem (paralelizm dopełniaczowy)
oraz przy grupach z przyimkami aus i für,
Relacje synonimiczne między złożeniami oraz odpowiednimi grupami wyrazowymi
polegają na tym, że: 1) służą one do określania jednego i tego samego
zjawiska rzeczywistości) 2) są paralelnymi jednostkami leksykalnymi różniącymi
się formą i 3) w wielu wypadkach mają takie samo, w niektórych podobne
znaczenie» 4) wykazują różnoraki stopień ekspresywności oraz różnice stylistyczne;
różnią się także kontekstualnym zastosowaniem i 5) mogą być zamiennie
stosowane, jako że przekazują tę samą informację; 6) mają tę samą wartość
syntaktyczną (Satzgliedwert), tzn. zajmują tę samą pozycję w zdaniu;
7) ten rodzaj synonimii ma miejsce przeważnie przy złożeniach całkowicie motywowanych;
8) synonimia tego typu służy różnorodności albo konkretyzacji wyrażeniowej.
Collections