Prace doktorskie i habilitacyjne | PhD Dissertations and Postdoctoral Thesis
http://hdl.handle.net/11089/887
2024-03-29T04:52:58ZProof systems for some many-valued and modal logics
http://hdl.handle.net/11089/50486
Proof systems for some many-valued and modal logics
Petrukhin, Iaroslav
Celem tej pracy jest zbadanie systemów dowodowych dla różnych logik modalnych, wielowartościowych i ich kombinacji. Rozważamy dwa rodzaje systemów dowodowych: rachunki sekwentowe (i ich uogólnienia: rachunki hipersekwentowe oraz zagnieżdżone) i systemy dedukcji naturalnej. Rachunki sekwentowe są znane jako dobre narzędzie teoretyczne do badań nad dowodami; wyraźnie reprezentują strukturę dowodów i pozwalają na rozróżnienie między regułami logicznymi i strukturalnymi w celu odróżnienia właściwości spójników logicznych i właściwości relacji konsekwencji. Zaletą systemów dedukcji naturalnej jest ich podobieństwo do procesu naturalnego ludzkiego rozumowania.
Do głównych twierdzeń teorii dowodu należą: twierdzenie dopuszczalności cięcia oraz twierdzenie o normalizacji dowodu i ich konsekwencja: własność podformuły. Logiki modalne i wielowartościowe należą do najpopularniejszych i najwybitniejszych przedstawicieli logik nieklasycznych, a modalne logiki wielowartościowe, w tym ich algebraiczne uogólnienia, modalne logiki wielokratowe, są mostem między tymi dwoma klasami logic. W obrębie rozprawy staramy się zapewnić dla dowolnej rozważanej logiki zarówno rachunek sekwentowy (lub raczej, hypersekwentowy lub zagnieżdżony) i system dedukcji naturalnej. Udowadniamy, że twierdzenie o dopuszczalności cięcia zachodzi dla wszystkich rozważanych rachunków sekwentowych, stosując dwie metody: semantyczną (jako konsekwencję twierdzenia o pełności udowodnionego z pomocą argumentu w stylu Hintikki) i konstruktywną syntaktyczną. Twierdzenie o normalizacji dowodu zostanie udowodnione metodą konstrukcyjną. W konsekwencji ustalamy właściwość podformuł. W wielu przypadkach opracowanie tych teoretyczno-dowodowych rezultatów wymaga to wprowadzenia znaczących zmian do standardowych metod.; The aim of this thesis is to explore proof systems for various modal, many-valued, and modal many-valued logics. We consider two kinds of proof systems: sequent calculi (and their generalisations: hypersequent and nested sequent calculi) and natural deduction systems. Sequent calculi are known to be a good theoretical tool for the investigation of proofs; they visually and clearly represent the structure of the proofs and allow the distinction between logical and structural rules to distinguish the properties of the logical connectives and the properties of the consequence relation. The advantage of natural deduction systems is their similarity to the process of natural human reasoning. Among the central theorems of proof theory are the cut admissibility and the normalisation theorems and their consequence: the subformula property. Modal and many-valued logics are among the most popular and remarkable representatives of non-classical logics and modal many-valued logics, including their algebraic generalisation, modal multilattice logics, are the bridge between these two fields. During our investigation, we provide for any logic in question both a sequent calculus and a natural deduction system. We prove the cut admissibility theorem for all the sequent calculi in question by two methods: a semantic one (as a consequence of a completeness theorem proven by a Hintikka-style argument) and a syntactic constructive one. The normalisation theorem is proved by the syntactic constructive method. Finally, we establish the subformula property. In many cases, the development of these proof-theoretic results requires significant changes in the standard methods.
2023-01-01T00:00:00ZRelacje Wielkiej Brytanii z monarchią habsburską w latach 1733-1740
http://hdl.handle.net/11089/49945
Relacje Wielkiej Brytanii z monarchią habsburską w latach 1733-1740
Makówka, Magdalena
Celem mojej rozprawy doktorskiej jest przedstawienie stosunków Wielkiej Brytanii z monarchią habsburską w latach 1733-1740. Praca została podzielona na dziewięć rozdziałów prezentujących dwustronne stosunki polityczne, gospodarcze i religijne obu państw. Pierwszy rozdział został poświęcony sytuacji wewnętrznej Wielkiej Brytanii i monarchii habsburskiej. Kolejny rozdział omawia relacje między państwami pod panowaniem Habsburgów a Wielką Brytanią podczas wojny o sukcesję polską (1733-1736). Tematem kolejnego rozdziału są stosunki gospodarcze pomiędzy obiema monarchiami. Następna część pracy koncentrowała się na relacjach pomiędzy Wielką Brytanią a Niderlandami Austriackimi. Powodem wyodrębnienia tej części pracy jest specyfika kontaktów między Brukselą a Londynem. Miały one przede wszystkim charakter gospodarczy i były ważne dla Wielkiej Brytanii. Kolejny rozdział został sprawie Stuartów w relacjach Wielkiej Brytanii z monarchią habsburską. Brytyjskie starania o marginalizację roli pretendenta z dynastii Stuartów były ważne w dyplomacji Albionu i nie mogło ich zabraknąć w relacjach z Wiedniem. Brytyjskie wsparcie dyplomatyczne dla "zwykłych" poddanych, zarówno brytyjskich, jak i protestanckich, pod panowaniem Habsburgów, stanowi szóstą część rozprawy. Kwestie związane z polityką małżeńską Habsburgów i Hanowerczyków zostały przedstawione w kolejnym rozdziale. Omówiono kwestie związane z małżeństwem Marii Teresy oraz potomkami Jerzego II. Ósma część rozprawy charakteryzuje stosunek Brytyjczyków do trwającej wojny między Austrią a Turcją. Wielka Brytania nie dążyła do zaangażowania się w konflikt, ani nie została o to poproszona. Kwestie te zdominowały jednak korespondencję wysyłaną z Wiednia. Ostatnia część przedstawia wysiłki Wielkiej Brytanii mające na celu pozyskanie wsparcia Habsburgów w wojnie z Hiszpanią, która wybuchła w 1739 r., oraz ostatnie miesiące relacji za życia Karola VI.
2023-01-01T00:00:00ZAbsurd jako problem filozoficzny i jego odzwierciedlenie w twórczości literackiej wybranych autorów
http://hdl.handle.net/11089/49886
Absurd jako problem filozoficzny i jego odzwierciedlenie w twórczości literackiej wybranych autorów
Frankiewicz, Paulina
Filozofia absurdu jest zagadkowym obszarem myśli, który, z racji wymykania się
sztywnym kategoryzacjom, porzuciła zarówno filozofia, jak i literatura. Mimo zmian w
sposobach uprawiania humanistyki w ostatnich latach – dążeniu do interdyscyplinarności, która
w tym przypadku jest bezdyskusyjna (to pogranicze filozofii i literatury, ale postawy bohaterów
absurdalnych można analizować też na polach socjologii, psychologii, kognitywistyki, teologii,
by wymienić te najbardziej oczywiste), zainteresowanie filozofią absurdu nie wzrosło, a wręcz
zmalało. Dość nadmienić, iż mimo posługiwania się terminem filozofia absurdu przynajmniej
od czasu publikacji Camusowskiego Mitu Syzyfa, w żadnym leksykonie nie istnieje takie hasło
encyklopedyczne. Próżno szukać też monografii zestawiającej absurdystów w jednym
opracowaniu. Z tych powodów wyznaczenie ram interesującego mnie obszaru,
przedstawienie jego postulatów i dookreślenie samego absurdu jako kategorii filozoficznej
stanowiły wyzwanie badawcze. To obszar zagadkowy, bo niedopowiedziany, w którym obok
poczynionych ustaleń, pozostaną przestrzenie niewypełnialne, bo należące do sfery
indywidualnej wrażliwości i przeżyć.
Kolejny problem stanowiły specyfikacja filozofii absurdu i kwestia zasadności
metodologicznego jej wyodrębnienia. Sytuującej się na styku filozofii i literatury filozofii
absurdu towarzyszą specyficzna terminologia ukuta zarówno przez absurdystów, jak i badaczy
ich myśli (jej systematyzacji dokonuję na końcu pracy) oraz postawa światopoglądowa, której
daleko jednak do zamkniętej struktury. Camus odmawiał filozofii absurdu miana systemu
filozoficznego, rozumianego jako poszukiwanie, dla uprzednio wyróżnionych problemów,
rozwiązania i uzasadnienia w oparciu o spójną siatkę przekonań, które później
systematyzowane są pod postacią wybranych dyscyplin. Filozofia absurdu – w przeciwieństwie
do egzystencjalizmu – przedstawia problem, ale nie pretenduje do jego (niemożliwego)
rozwiązania. Podobnie Unamuno zwracał uwagę na proces filozofowania, aktywną postawę,
nie zestaw zamkniętych przekonań. Chcąc zatem określić charakter tego pojęciowo-światopoglądowego tworu, związanego z nihilizmem i egzystencjalizmem, można, jak sądzę,
mówić o nurcie (alternatywnie: prądzie) filozoficznym, a konkretniej filozoficzno-literackim,
a więc o konglomeracie pokrewnych idei skupiających się wobec danego zagadnienia (w tym
przypadku absurdu ludzkiej egzystencji)
2023-01-01T00:00:00ZAntropologia kulturowa A. Irvinga Hallowella. Teoria, praktyka, konsekwencje
http://hdl.handle.net/11089/48353
Antropologia kulturowa A. Irvinga Hallowella. Teoria, praktyka, konsekwencje
Żerkowski, Michał
From a modern perspective, Alfred Irving Hallowell (1892–1974), a seasoned researcher of the Ojibwe culture, proved to be one of the most interesting cultural anthropologists of the 20th century. His works on the indigenous taxonomy prefigured the achievements of ethnoscience and cognitive anthropology, while those on the evolution of human behavior heralded to some extent the future turn within the anthropological community towards sociobiology and evolutionary psychology. Moreover, his interest in the cultural definition of a person, indigenous psychological concepts, religious behavior, and environmental adaptations preceded the rise and development of (accordingly) interpretative anthropology, ethnopsychology, contemporary anthropology of religion, and cultural ecology. Today, however, Hallowell is best known for coining the term “other-than-human persons,” which was intended to provide an explanation of the behavior and worldview of the Ojibwe people. His ontological approach was both innovative in relation to the existing anthropological tradition (related to the concepts of animism and animatism) and ethnographically justified in its intentions. In recent decades, the concept of “other-than-human persons” and its derivatives have become some of the hallmarks of interpretations developed not only in cultural anthropology and religious studies but also in ethnohistory, archaeology, indigenous studies, and throughout posthumanist thought. The dissertation is an attempt to present Hallowell’s biographical profile and to situate his achievements within the history of cultural anthropology. It also aims to review Hallowell’s ethnographic material and to discuss the ideas presented in his works—the ideas with their own genealogies resulting from the aforementioned intricate contexts in which they originated.
2023-01-01T00:00:00Z